Betuttelracisme en de bibliotheekjuf *)
Negende aflevering van het feuilleton: ‘in de staatsexamengroep Nederlands als tweede taal’ waarin we met zijn allen naar de bibliotheek gaan.
De gemeente heeft verplicht gesteld dat alle inburger- en staatsexamencursisten tijdens hun cursus vier keer de bibliotheek bezoeken en het bezit van een lidmaatschapskaart van de bibliotheek is een vereiste om examen te mogen doen. Het is mooi weer op de dag dat mijn inmiddels uit zes mannen en negen vrouwen bestaande groep en ik naar de bibliotheek lopen voor ons eerste bezoek. We worden opgevangen door een vrouw van tussen de veertig en vijftig jaar die ons de komende weken wegwijs zal maken. Ze gaat met ons naar een ruimte waar we in een wijde kring om een aantal tafels gaan zitten en ze stelt zichzelf voor als Lies de bibliothecaresse.
» Een van haar taken bestaat uit het ontvangen en rondleiden van cursisten Nederlands als tweede taal. Ze vertelt dat er inmiddels al zeven van haar collega’s twee dagen per week bezig zijn met de rondleidingen en met de administratieve handelingen die vooraf gaan aan het maken en verstrekken van de gratis bibliotheekpasjes.
Ook de cursisten stellen zichzelf allemaal voor en Lies vraagt hen of ze wel eens in deze bibliotheek zijn geweest. zeven van haar collega’s zijn twee dagen per week bezig met de rondleidingen en wat verder nodig is voor het verstrekken van de gratis bibliotheekpasjesDaarna schrijft iedereen zijn naam, adres en bsn-nummer op een lijst en zet een kruisje voor aanwezigheid. Tegen de mensen wordt gezegd dat ze op alle bijeenkomsten aanwezig moeten zijn en anders geen recht hebben op de gratis bibliotheekpas, maar iedereen krijgt het benodigde plastic kaartje al bij het tweede bezoek.
Lies vertelt over de verschillende afdelingen die er zijn waarop allerlei soorten boeken te vinden zijn: romans, tijdschriften, kinderboeken, informatieve boeken over bijvoorbeeld koken, kunst, geschiedenis, woordenboeken enz. Ze vertelt dat er een aparte afdeling is waar boeken staan die speciaal bedoeld zijn voor mensen zoals mijn cursisten die Nederlands als tweede taal moeten leren en ze vertelt dat er ook veel boeken zijn die in andere talen dan het Shukri vraagt op hoge toon of er geen boeken in haar taal zijn en Lies verontschuldigt zichNederlands zijn geschreven zoals in het Engels, Spaans, Frans, Turks, Pools, Arabisch en in Servische talen.
De Somalische Shukri vraagt op hoge toon of er geen boeken in haar taal zijn en Lies verontschuldigt zich dat er daar nog maar heel weinig van zijn, maar verzekert haar dat daar verandering in gaat komen. Als we door de bibliotheek lopen, neemt Lies als eerste Shukri mee naar de hoek waar zij die paar boeken in haar eigen taal kan vinden. Yasmine is opgetogen dat ze weer boeken in het Arabisch kan lezen, maar Aminata spreekt haar streng toe dat dit nou juist niet de bedoeling is.
Alle keren dat we in de bibliotheek zijn zal Lies ons trouwens thee, koffie en koekjes aanbieden en de manier waarop ze dat doet, bevreemdt me. Ik kan er de vinger niet precies opleggen, maar haar gedrag heeft iets onderdanigs, bijna kruiperigs alsof de cursisten zo breekbaar zijn als porseleinen poppen en met de grootst mogelijke omzichtigheid benaderd moeten worden. De betuttelende houding heeft iets onechts en wekt wrevel bij mij op. Als Birgül per ongeluk haar bekertje water omstoot waardoor een aantal boeken nat wordt, wringt Lies zich in allerlei bochten om aan te geven dat het niet erg is en dat dit iedereen kan overkomen. Het lijkt erop of Lies zich tegenover Birgül wil verontschuldigen dat háár kletsnatte bibliotheekboeken Birgül een ongemakkelijk gevoel geven.
Ik zie deze betuttelende houding wel vaker bij collega’s. Zo laat mijn collega Trees krompraters, - cursisten die woorden in een zin in schijnbaar willekeurige volgorde zetten en geen werkwoord vervoegingen gebruiken -, lang aan het woord in de groep. Krompraters hebben vaak veel tijd nodig om hun punt duidelijk te maken en als toehoorder heb je soms geen flauw idee welke kant het verhaal op zal gaan. somsmoeten wij nadrukkelijk wel, soms ook nadrukkelijk niet opvoeden Collega-docent Trees vindt het vervelend om krompraters te onderbreken en laat hen dus maar kletsen. Uit beleefdheid.
Lesgeven aan volwassenen die het Nederlands als Tweede Taal moeten leren is in niets te vergelijken met het onderwijzen van kinderen of pubers. Als onderwijzer en docent, moet je kennis overbrengen maar hebt daarnaast ook een opvoedkundige taak. Van ons docenten inburgeren en Nederlands als tweede taal wordt ook verwacht dat wij kennis bijbrengen. Daarnaast moeten wij soms nadrukkelijk wel maar soms ook nadrukkelijk niet opvoeden Mogen we onszelf nou wel of niet als norm stellen? Ik vind het verontrustend dat de houding van de cursist zelden of nooit ter discussie staat. Elke vorm van kritiek op de allochtone cursist kan al opgevat worden als xenofoob gedrag.
Nieuwe Nederlanders leren de taal nog niet goed genoeg en/of burgeren niet voldoende in. De schuld van dit alles wordt voor het gemak maar bij de docent gelegd. Hiermee wordt de aandacht afgeleid van het gevoerde beleid en van het gedrag van de cursisten. In heel Nederland moeten NT2-docenten zich de komende tijd opnieuw gaan scholen. Ook docenten die járenlang ervaring hebben in het inburgerwereldje. Ook de Neerlandici. Ook de onderwijzers. Ook de docenten in moderne vreemde talen. Iedereen moet een diploma halen. Een van de zaken waarop je als docent kunt worden afgerekend is ‘het níet hebben van de juiste houding ten opzichte van de doelgroep.’
Ik weiger de cursus tot professioneel NT2-docent voor 750 euro te gaan volgen. Ik denk trouwens niet dat ik die vereiste ‘juiste’ houding heb. En zolang je op de cursus theoretische dingen (krompraters en hoogopgeleiden niet samen laten werken/spreken) leert die in de praktijk (ze zitten altijd bij elkaar in één klas) onuitvoerbaar zijn, zie ik het nut van zo’n cursus niet in.
Maar goed…
Op de - eindelijk - laatste bibliotheekbijeenkomst gaan we met elkaar een boek lezen. Ik heb de keuze niet aan de cursisten overgelaten maar heb bepaald dat het de vereenvoudigde uitgave van ‘het dagboek van Anne Frank’ en niet ‘99 tips voor het omgaan met Nederlanders’ wordt.
Weer valt me op hoe nederig en voorzichtig Lies de cursisten benaderd. Ze geeft geen gewone leesbeurten, maar vraagt op overdreven beleefde manier om de gunst van de individuele cursisten: ‘Zou jij nu alsjeblieft een stukje willen voorlezen?’ ‘Ja? Heel fijn.’ en Lies is blij verrukt en dankbaar als mijn cursisten dat dan gewoon doen.
Wordt vervolgd
*) De term 'betuttelracisme' is van Eddy Terstall
Na het schrijven van mijn boek ’Inburgeren in de praktijk, persoonlijk verslag van een docent’ dat een periode van tien jaar beslaat, heb ik nog een jaar gewerkt bij een taalaanbieder die inburgeringslessen en taallessen verzorgt voor allochtonen die al dan niet verplicht zijn een cursus te volgen. Sinds eind juni 2011 ben ik niet meer werkzaam als docent Nederlands als tweede taal. Na lang twijfelen heb ik besloten mijn ervaringen van het afgelopen jaar als een soort feuilleton hier op Keizers en Kleren te schrijven. Dit is het negende deel.
Lees over de opstelling van het bibliotheekwezen voor de aardigheid ook het stukje 'De gewijzigde taakopvatting van de Openbare Bibliotheken'. Op de voorpagina staat de link er naar rechts, onder 'Statistiek'.
Reacties
# 1
André van Delft:
Turks- en arabischtalige boeken in onze bibliotheken...wat een kul. Flikker die handel er toch meteen uit.
02-jan 2012 , 01:33
# 2 Tja, die houding!
Marja Rang:
Tja, die houding!
Je ziet het ook bij leerkrachten regulier basisonderwijs.
Heel erg merkwaardig. als je probeert erdoorheen te breken, dan wordt je er op aangesproken.
Hoorde vandaag dat de bewoners van Nieuwland zich niet meer melden bij zorginstelling 'Careyn', want er is nu 'zorginstelling Anatolia'. Je begrijpt het al. Voor ons, door ons.
02-jan 2012 , 02:53
# 3
Sterre:
sorry Andre, maar dat is wel een beetje vreemd, zullen we alle franse en engelse boeken er dan ook meteen uitgooien. Ik begrijp het als je de informatiefolders in de bibliotheek alleen in het Nederlands wil, dat vindt ik ook vrij normaal, maar er zijn toch ook Nederlanders die een andere taal willen leren? Of mogen die alleen frans leren? Ik ben het er wel mee eens dat we mensen die hier wonen Nederlands leren, lijkt me niet meer dan normaal en dat die mensen daar ook hun best voor doen. Mijn zus is naar zweden geemigreerd, dus ik doe ook een cursus zweeds om ze iig te kunnen verstaan, wel zo beleefd als je vaak in een land komt om de taal te leren.
02-jan 2012 , 06:30
# 4
Frans Groenendijk:
Sorry Sterre, maar kijk even naar de context. Gaat je zus in Zweden naar de biep in de verwachting daar Nederlandse boeken aan te treffen? De Engelse en Franse boeken staan niet in de Nederlandse bibliotheken voor Engelse of Franse immigranten of toeristen maar voor Nederlanders die ook eens een boek van niveau in de originele taal willen lezen.
02-jan 2012 , 07:11
# 5 De gemaakte nederigheid van de leerkrachten is het gevolg van de anti-autoritaire mentaliteit die in de jaren 70 werd doorgevoerd in het onderwijs. Ook in het onderwijs moesten machtsverhoudingen ter discussie gesteld worden. De leraar had een macht uitgedrukt in kennis en moest die macht compenseren door vertoon van gemaakte nederigheid, om te tonen dat de machtsrelatie niet was gebaseerd op zijn positie, maar louter op zijn kennis van het vakgebied waarin hij les gaf.
Ester Losita:
De gemaakte nederigheid van de leerkrachten is het gevolg van de anti-autoritaire mentaliteit die in de jaren 70 werd doorgevoerd in het onderwijs. Ook in het onderwijs moesten machtsverhoudingen ter discussie gesteld worden. De leraar had een macht uitgedrukt in kennis en moest die macht compenseren door vertoon van gemaakte nederigheid, om te tonen dat de machtsrelatie niet was gebaseerd op zijn positie, maar louter op zijn kennis van het vakgebied waarin hij les gaf.
Bij immigranten werkt dit dubbelop: omdat ze afkomstig zijn uit een niet-westerse cultuur, moet de gemaakte nederigheid ook aantonen dat de leerkracht zijn westerse cultuur niet als superieur ziet.
Allemaal kinderachtigheden uit het cultureel marxisme, waar niemand op zit te wachten. Maar die nu eenmaal deel uitmaken van het linkse programma. En die we elke dag via de media over ons uitgestort krijgen.
02-jan 2012 , 07:31
# 6 Ja, ik vind het inderdaad zorgwekkend Marja: eigen thuiszorg, eigen politie, eigen bejaardenhuis, eigen rechters, eigen scholen.Dat kan toch niet goed gaan.
Roos Friesland:
Ja, ik vind het inderdaad zorgwekkend Marja: eigen thuiszorg, eigen politie, eigen bejaardenhuis, eigen rechters, eigen scholen.Dat kan toch niet goed gaan.
Esther, ik denk dat wat je in de eerste twee alinea's schrijft, waar is (over de laatste alinea kan/durf ik me nog niet uit te spreken)
Daarnaast wil de docent 'aardig zijn'. Het geeft vooral jezelf een prettig gevoel als je aardig en 'behulpzaam' bent. Ik denk dat er op zich helemaal niets mis is met aardig en behulpzaam zijn, maar het is verkeerd en ongezond jezelf helemaal weg te cijferen en eigen identiteit te verliezen. Al eerder schreef ik over mijn leidinggevende die toch vooral vond dat wij 'de mensen moesten helpen' maar tegelijkertijd aannam en er geen moeite mee had dat de cursisten 'toch geen vervolgopleiding gaan doen'.
03-jan 2012 , 11:22
# 7 Betuttelen in deze context zegt ook iets over de eigen positie van de bibliothecaresse, in mijn beleving weinig échte eigenwaarde én interesse, zeer irritant!
Miriam:
Betuttelen in deze context zegt ook iets over de eigen positie van de bibliothecaresse, in mijn beleving weinig échte eigenwaarde én interesse, zeer irritant!
Jouw besluit om niet een professionele NT2-docente deel ik, omdat ook ik vraag en aanbod en realiteitszin vind ontbreken bij een dergelijke cursus.
Sinds een tijdje geef ik nu 1op1 les en dat bevalt beter. Het houdt me op en manier scherp die ik meer vind passen bij mijn behoeftes als taaldocente. Zo voorkom ik ook mogelijke, toekomstige frustaties op dit leuke vakgebied.
Gelukkig Nieuwjaar!
03-jan 2012 , 10:41
# 8 Gezien de schaarste aan middelen lijkt het me niet nodig om alle grote talen in de bib ter beschikking te hebben. Mensen die boeken in een originele taal willen lezen, beroepshalve of vanwege de binding met die taal, kunnen via internet zelf die boeken bestellen.
Marjan:
Gezien de schaarste aan middelen lijkt het me niet nodig om alle grote talen in de bib ter beschikking te hebben. Mensen die boeken in een originele taal willen lezen, beroepshalve of vanwege de binding met die taal, kunnen via internet zelf die boeken bestellen.
Verder is alles organiseren rond eigen taal en cultuur nefast voor de eigen positie. Waarom zou je jezelf beperken tot een leven binnen een minderhedengroep?
04-jan 2012 , 11:54
# 9
Lucia:
Wow, herkenbaar stuk....... Ik ben cultureel antropoloog gespecialiseerd in migratie en geef soms ook NT2. Ik herken de ambivalenties die je beschrijft goed. Het bvereemd mij ook inhoge mate dat het niveau bepalen zo moeilijk blijkt, waardoor we met groepen 'krompraters'en ácademici' door elkaar zitten (die categorieen sluiten elkaar overigens ook niet uit). Ik denk dat 'we' ook de hele tijd bezig zijn met een soort groepsidentiteitsschap (bibliotheekjuf) en dat maakt zaken soms zo complex. Het antwoord hierop is wereldburgerschap, maar dat gaan wij in de vole beteknis van het woord niet meer meemaken denk ik! Groet, Ama Lucia
07-jan 2012 , 02:02
# 10 O jé: wereldburgerschap en groepsidentiteitsschap, wat bedoel je daar precies mee?
Roos Friesland:
O jé: wereldburgerschap en groepsidentiteitsschap, wat bedoel je daar precies mee?
Het bepalen van de niveaus is wel lastig, maar het vormen van groepen kan veel beter als er
alleen werkelijk gemotiveerde mensen worden toegelaten die (iig een deel van) de cursus zelf moeten betalen,
kleinere groepjes worden gemaakt,
geluisterd wordt naar docenten, die niveau en leerbaarheid kunnen beoordelen,
academische nieuwkomers iig bij elkaar worden gezet en
krompraters ook.
07-jan 2012 , 02:24
# 11 @Lucia. Ik ben blij dat je er zelf al bij zet 'dat gaan wij niet meer meemaken'. Van de andere kant denk ik dan weer: ben je jezelf niet voor de gek aan het houden door dit werk dan toch te willen plaatsen in dat kader?
Frans Groenendijk:
@Lucia. Ik ben blij dat je er zelf al bij zet 'dat gaan wij niet meer meemaken'. Van de andere kant denk ik dan weer: ben je jezelf niet voor de gek aan het houden door dit werk dan toch te willen plaatsen in dat kader?
Dat wereldburgerschap wordt vaak in zo'n vorm bepleit dat het eigenlijk neer komt op ernstig doorgeschoten relativering van de westerse waarden. Alsof allerlei verworvenheden eigenlijk niet de moeite waard zijn om te verdedigen. Ben benieuwd wat je vindt van mijn tekst 'Van ver gekomen'. Te vinden achter het knopje 'Over DVK'. (Dat geldt trouwens ook voor anderen die hier reageerden).
07-jan 2012 , 02:48
Reageren is niet mogelijk op dit bericht.