Onderstaande brief heb ik gestuurd aan de leden van de tweede kamer-fracties van VVD, PvdA, PVV, SP, GL, D66 en PvdD. Hij gaat over een heikel onderwerp: de vrijstelling voor verdovingsplicht bij koosjer slachten. In mijn ogen is het cruciaal dat de discussie over dierenleed niet onnodig verhaspeld wordt met die over godsdienstvrijheid.
De vrijstelling moet niet verleend worden omdat op basis van 'godsdienstvrijheid' bepaalde wetten voor groepen mensen niet zouden hoeven gelden maar omdat het 'bewijs' dat de dieren in de industriële verdoofde slacht minder zouden lijden in die laatste paar minuten van hun leven dan de dieren die koosjer geslacht worden, flinterdun is.
Ik maak me hier druk om omdat het helemaal niet om het leed van de dieren lijkt te gaan maar om het maken van een lekker principieel standpunt terwijl wordt voorbij gezien aan de concrete werkelijkheid.
Ik maak me hier extra druk om omdat ik dit zie als onderdeel van een meer algemene trend: focussen op de letter van de wet. Een pervers soort van 'juridisering' van de maatschappij.

»
Het serieus nemen van het lijden van dieren is een teken van beschaving.
Het voorstel van de PvdD met betrekking tot de plicht slachtdieren te verdoven, betreft de aanscherping van een bestáánde wet. Wie zich verzet tegen deze áánpassing spreekt zich daarmee niet uit tegen wetgeving gericht op het tegengaan van (vermijdbaar) dierenleed. Wie voorstander is van deze aanscherping is niet automatisch voorstander van een totaal verbod op het doden van dieren ten behoeve van de menselijke consumptie. Geen enkele beleidskeuze zal definitief de moeilijke knopen doorhakken. Vragen zullen gesteld blijven worden en de controverse zal af en toe weer opspelen. Ook door technologische ontwikkelingen bijvoorbeeld.
In de wet is een bedoeling vastgelegd: het beperken van het leed voor slachtdieren. De bedoeling van die wet was niet het uitbannen van dat leed voor die dieren en al helemaal niet het verbieden van vleesconsumptie.
Het voorstel ligt extra gevoelig en is ook extra belangrijk omdat het vraagstuk van 'godsdienstvrijheid' er bij betrokken wordt. In de praktijk gebeurt dit echter vaak op een onzorgvuldige manier.
Als bezwaar tegen het voorkomen van de woorden 'god' of 'godsdienst' in de (grond)wet voert men wel aan dat dit 'ongelovigen' discrimineert: mensen of instellingen die zich beroepen op een of meerdere goden of op een godsdienst, zouden erdoor bevoorrecht worden en dit zou dan weer automatisch betekenen dat anderen achtergesteld worden: 'discriminatie'. Dit is een onjuiste voorstelling van zaken. Het expliciet verlenen van rechten aan bepaalde groepen impliceert niet vanzelf het benadelen van de rest. Dat zou ook een volslagen omkering zijn van de historische achtergrond van het voorkomen van die termen in de wet: de bedoeling daarvan was beslist niet het bevoorrechten van groepen maar juist het tegengaan van achterstelling van (groepen) mensen die niet behoorden tot de dominante godsdienstige stroming (binnen het christendom).
De eis dat mensen uit minderheidsgroepen zich ook in alle opzichten aan de wet moeten houden is géén achterstelling.
Toch bestaat er een goede reden om ontheffing te verlenen voor de wettelijke verdovingsplicht in het geval dat slachtdieren gedood worden volgens de sjechita-regels. Die ontheffing moet niet gegeven worden omdat e.e.a. is 'voorgeschreven door hun religie en godsdienstige groepen het recht hebben om de wet te overtreden zodra ze zich daarop beroepen'. Dit zou immers betekenen dat voor verschillende mensen verschillende wetten zouden gelden: een onaanvaardbare aantasting van de rechtstaat. De goede reden is dat achter déze slachtwijze, net als achter de wet, óók de bedoeling zit om het leed voor het dier te beperken. En het gaat niet alleen om de bedoeling: er is ook geen wetenschappelijk bewijs dat het leed in de laatste twee of drie minuten (!) van het leven van het slachtdier draaglijker zou zijn bij de industriële slacht met verdoving dan bij de sjechita-slacht zonder.
Wanneer dierenvrienden er in slagen een methode te ontwikkelen om dieren effectief onder hypnose te brengen alvorens ze te doden, zal deze slachtwijze beslist ook moeten worden vrijgesteld van de verdovingsplicht. Deze vrijstellingen zijn des te meer geboden omdat in de praktijk van de reguliere, industriële slacht de verdoving regelmatig mislukt en de dieren dus dubbel lijden: eerst door de verdovingspoging en vervolgens door de eigenlijke, onverdoofde, slacht.
Blijkens een verslag van een recente discussiebijeenkomst in Nijmegen heeft Leo de Groot van de PvdD, deze context begrepen. Volgens de webstek van Christenen voor Israël deed hij de volgende zéér opmerkelijke uitspraak: "De grote algemene slacht kunnen we niet verbieden, dan maar de veel kleinere halal en kosjer." Dit was zijn antwoord op de vraag waarom hij koosjer slachten wilde verbieden ook al was hij, als vegetariër, tot de conclusie gekomen dat "als hij ooit vlees zou eten dat alleen koosjer geslacht vlees zou zijn." Gevraagd om commentaar gaf fractievoorzitter Thieme via Twitter de volgende reactie (via een zogenaamde 'DM', niet openbaar dus): "Bericht over de Groot volkomen uit context, is niet standpunt PvdD, dierenwelzijn is enige drijfveer achter wetsvoorstel". Thieme benoemt feitelijk dus haar drijfveer als de context van haar voorstel! De berichtgeving van de christenen spreekt ze niet tegen. Ook van het partijbureau van de PvdD ontving ik een reactie: "Ik kan u laten weten dat zijn uitspraken helaas niet juist zijn weergegeven op de betreffende website". Meneer de Groot duiden ze aan als "onze werkgroepvoorzitter". Geen enkele aanwijzing over wat die fout zou zijn of wat de Groot in werkelijkheid gezegd zou hebben, hoewel daar expliciet om gevraagd was.
Leden van de Tweede Kamer, laat het terugdringen van dierenleed ook een rol spelen in uw overwegingen maar concentreert u zich alstublieft wel op het onnodige dierenleed dat daadwèrkelijk voorkomen kan worden en laat u niet door Thieme cs op sleeptouw nemen om de Joden in te peperen dat ze zich niet naar de geest maar naar de letter van de wet moeten gedragen. Er is in Nederland maar één sjechita slager, die daarvoor een langdurige opleiding heeft gekregen. Er is geen enkele aanwijzing dat bij deze slager de dieren onnodig lijden.

Frans Groenendijk, 14-06-2011

Naar reageerveld

Reacties

# 1

F.Vogelpest:

"Er is geen bewijs dat dieren in de industriële verdoofde slacht minder lijden in die laatste paar minuten van hun leven dan dieren die koosjer geslacht worden".
Mogelijk is deze stelling juist (ik weet het niet, ik ben niet deskundig op dat gebied).
Is deze stelling juist, dan is er geen enkele reden om koosjer slachten te verbieden.
Dit is het enige waar het om gaat, de rest van het hele verhaal ('juridisering van de maatschappij, letter of geest van de wet) is onzin.

Stel...(ik schrijf 'stel, want ik weet het niet, ik ben niet deskundig op dat gebied).
Stel dat wetenschappelijk bewezen wordt dat dieren in de industriële verdoofde slacht minder lijden in die laatste paar minuten van hun leven dan dieren die koosjer geslacht worden.
En stel dat de wetgever besluit om die reden verdoofde slacht verplicht te stellen.
Dan is het afgelopen met de koosjere slacht.
De laatste zeven woorden van artikel zes van de Grondwet staan er niet voor niets.

15-jun 2011 , 06:01

# 2

Frans Groenendijk:

We zijn het helemaal niet zo oneens, F.Vogelpest.

Dat 'stel' daar draait het natuurlijk om. Wanneer dat verdoofde slachten echt prima ging en we er zo goed als zeker van waren dat dit flink minder leed betekende voor de slachtdieren, dan lagen de zaken inderdaad flink anders. Ik zou nog wel wat moeite hebben met het voorstel omdat het zo heel veel nadruk legt op alleen de laatste paar minuten van het leven van het dier, maar ze zijn natuurlijk ook wel dramatisch (bij elke wijze van slachten).
Maar dat 'stel' gaat niet op. Bij een veelvoud van het aantal dieren dat koosjer geslacht wordt loopt de 'verdoving' in de industriële slacht niet goed. Ook het TNO stelde vast dat in onderzoeken zeer onwetenschappelijk naar de conclusie werd toegeredeneerd. Met name door een antropomorfistische benadering. Een treffende illustratie daarvan was te zien op De Dagelijkse Standaard waar iemand stelde: je zou toch zelf ook niet zo aan je einde willen komen. Nee natuurlijk niet, maar je zou sowieso zelf niet graag geslacht worden voor je vlees.

De rest van mijn verhaal (juridisering, letter, geest) is beslist geen onzin, maar kan misschien beter een andere keer gevoerd worden aan de hand van een ander thema.

(Ik neem aan dat u de laatste 6 woorden van lid 1 van artikel 6 bedoelt. Hinder voor het verkeer zal toch niet het effect zijn van een bepaalde manier van slachten.)

15-jun 2011 , 10:05

# 3

F.Vogelpest:

We zijn het helemaal niet eens, Frans Groenendijk.

Mogelijk heeft u gelijk omdat er geen bewijs is dat dieren in de industriële verdoofde slacht minder lijden in die laatste paar minuten van hun leven dan dieren die koosjer geslacht worden. Maar dat is dan ook de enige reden waarom u gelijk hebt. Alle andere argumenten zijn dan irrelevant.

"Stel" betekent dat we uitgaan van een hypothetische situatie.
Vanaf dat moment is 'ja, maar dat is niet zo' geen argument meer.

Op precies dezelfde wijze probeerde Henk Jan Ormel vanavond (gisterenavond inmiddels) bij Knevel en v/d Brink de discussie te ontlopen.

De kernvraag is of dieren minder lijden bij verdoofd slachten en, als dat zo is, of de wetgever dit reden genoeg vindt om verdoofd slachten verplicht te stellen. De rest is allemaal vervuiling van het debat, inclusief het aanhalen van het gegeven dat bij een veelvoud van het aantal dieren dat koosjer geslacht wordt de 'verdoving' in de industriële slacht niet goed loopt: dan moet dáár wat aan verbeterd worden. Het is geen argument voor het toestaan van koosjer slachten.

16-jun 2011 , 01:34

# 4

Frans Groenendijk:

Ik moet een beetje lachen om uw reactie, meneer of mevrouw Vogelpest. U vindt het blijkbaar een schrikbeeld om het op onderdelen met me eens te zijn. Het moet voor u een angstaanjagend idee zijn dat u er niets tegen kunt doen wanneer ik het omgekeerd op onderdelen met u eens ben!

Voor mij is het geen hypothetische situatie. Van het bekijken van die onderzoeksresultaten heb ik niet mijn levenswerk gemaakt maar ik heb me er wel wat in verdiept.

In de politiek zijn prioriteiten belangrijker dan standpunten.

16-jun 2011 , 01:45

# 5

F.Vogelpest:

"Ik moet een beetje lachen om uw reactie, meneer of mevrouw Vogelpest. U vindt het blijkbaar een schrikbeeld om het op onderdelen met me eens te zijn. Het moet voor u een angstaanjagend idee zijn dat u er niets tegen kunt doen wanneer ik het omgekeerd op onderdelen met u eens ben!"

Op de man spelen siert u niet.

"Voor mij is het geen hypothetische situatie."

Een hypothetische situatie ontstaat na het het woordje 'stel' en is vervolgens een hypothetische situatie, onafhankelijk van wat het voor u is. Wellicht heeft u geen zin om over deze hypothetische situatie van gedachte te wisselen, maar ook dan blijft een hypothetische situatie een hypothetische situatie.

"Van het bekijken van die onderzoeksresultaten heb ik niet mijn levenswerk gemaakt maar ik heb me er wel wat in verdiept."

Aan uw expertise mbt de onderzoeksresultaten heb ik geen moment getwijfeld. Mijn kritiek betreft niet uw standpunt. Mij kritiek betreft de argumenten waarmee u in uw artikel uw standpunt meent te moeten onderbouwen, buiten het valide argument van het wetenschappelijke bewijs.

"In de politiek zijn prioriteiten belangrijker dan standpunten."

Niet alleen in de politiek. Daarom zijn het prioriteiten, nietwaar?

Overigens is mijn inschatting op basis van wat ik hoorde van (een gedeelte van) het Ronde Tafel Overleg dat het wetsvoorstel niet aangenomen zal worden wegens het ontbreken van wetenschappelijke consensus.

16-jun 2011 , 02:53

Uw reactie:

Reageren is niet mogelijk op dit bericht.

Terug naar begin artikel