De ondergang van Rhodesië
Niemand kan ontkennen dat het met Rhodesië
bergaf is gegaan sinds Robert Mugabe daar aan de macht gekomen is. Hij heeft
geen erg goede naam meer in Europa sinds zijn bevolking honger leidt en
epidemieën het land teisterden, maar de rol die Engeland en andere Europese
landen in de teloorgang gespeeld hebben is daarbij onderbelicht gebleven.
De ZAPU van Mugabe en Joshua Nkomo is een
van de vele ‘bevrijdingsorganisaties’ geweest die sinds het optreden van de Mau
Mau in Afrika hebben geacteerd om de macht in handen te krijgen. Door het
gebruik van het woord bevrijding wisten zij zich gesteund door het progressieve
deel van de westerse samenleving. Daarbij werden er nooit vragen gesteld
over de methoden waarvan de bevrijders zich bedienden of naar de
gevolgen die hun optreden meebracht voor de bevrijde bevolking.
» Mugabe is iemand die er uitziet
als een Europeaan met een donkere huid, maar die volgens de
burgerlijke stand van Shona afkomst is.
Mugabe scheidde zich om etnische
redenen van de ZAPU af. Shona’s zijn de meerderheidsstam in Zimbabwe. Nkomo en
de meeste ZAPU leden waren Matabelen, een veel kleinere maar krijgshaftige
gemeenschap, van Zuid-Afrikaanse Zoeloeafkomst. De Matabelen leven in een
overzichtelijk gebied aan de Zambezi, bij de grens met Zuid Afrika, de Shona in
de rest van het land. Mugabe sloot zich aan bij de Zimbabwe African National
Union (Zanu), de reguliere bevrijdingsbeweging van dominee Ndabaningi Sithole.
Mugabe nam de macht binnen de ZANU in 1975
over van Sithole. Nkomo en Mugabe waren sindsdien hoofd van rivaliserende
groepen die soms samenwerkten en soms elkaar bestreden.
In 1964 werden Nkomo en Mugabe tezamen met Sithole gevangen gezet. Onder druk van
zijn bondgenoot Vorster, de Zuid-Afrikaanse premier en indirect van Engeland
liet Ian Smith de drie in 1974 vrij.
Dat was t.a.v. Sithole een terechte maar tegenover Nkomo en Mugabe, naar blijken
zou, een verkeerde beslissing. Die twee hervatten onmiddellijk na hun
vrijlating hun terroristische activiteiten. Nkomo week uit naar Zambia van waaruit hij over de grens aanslagen pleegde, vooral tegen blanke boeren en mijnbouwmaatschappijen. Nkomo kon daarbij rekenen op de steun van de Zambiaanse president Kenneth Kaunda, zelf een voormalig leider van een bevrijdingsbeweging. Belangrijker was de steun van Kaunda’s
bondgenoten, de Sovjet-Unie en haar satellieten.
Mugabe en ZANU moesten het meer hebben van
gelijkgezinde organisaties uit Afrika zelf en van de belangrijke financiële en
politieke steun van de antiapartheidsbeweging in Engeland, Nederland
en andere Noordelijke landen in Europa.
In 1979 kwamen er in Zuid Rhodesië voor de eerste en enige keer vrije verkiezingen
waaraan iedereen, Zware gewapende intimidatie bracht Mugabe de overwinning en de democratische bisschop Muzorewa werd uitgerangeerd.blank of zwart, kon meedoen, zonder gevaar geïntimideerd of
mishandeld te worden.
Die verkiezingen werden gewonnen door bisschop Abel Muzorewa, die een overgangsregering vormde. Nkomo en Mugabe erkenden de uitslag niet en zetten hun gewelddadige activiteiten tegen elkaar en tegen het nieuwe
Zimbabwese bewind voort. Onder zware Engelse druk ging Muzorewa na een paar maanden met Nkomo en Mugabe rond de tafel zitten. Nkomo en Mugabe sloegen de
handen ineen en hun beide partijen fuseerden tot ZANU-Zapu. Het zogenaamde
“Lancaster House Akkoord” kwam eind 1979 tot stand.
Muzorewa gaf er onverstandig genoeg zijn medewerking aan. Het voorzag in nieuwe
verkiezingen in februari1980. Die verkiezingen konden nu georganiseerd worden door ZAU-ZAPU en waren van dezelfde kwaliteit als die van Juni 2008. Zware gewapende intimidatie bracht Mugabe de overwinning en de democratische bisschop Muzorewa werd uitgerangeerd.
Nkomo werd niet in het kabinet van Mugabe
opgenomen. In 1982 werd hij gearresteerd op beschuldiging van het smeden
van een complot tegen de regering. Mugabe’s troepen vielen Matabeleland, het
thuisland van Nkomo binnen, en ontwapenden diens rivaliserende groep.ooit het op één na rijkste land van Afrika
ten Zuiden van de Sahara “De
Vijfde Colonne” van Nkomo, zoals hij door Mugabe werd genoemd, hield op te
bestaan. Nkomo werd daarna niet verder vervolgd. Nadat Zimbabwe na 1987 in
feite een eenpartijstaat was geworden verkreeg Nkomo een ceremoniële functie
binnen de partij waarvan hij sinds het Lancaster akkoord lid was. Morgan
Tsvangirai, die nog een tijdlang als vluchteling in de Nederlandse ambassade
verbleef, is sindsdien naast Ian Smith de enige politicus in Rhodesië geweest
die zich niet aan Mugabe heeft onderworpen.
Wat was het alternatief geweest voor de
ramp die Mugabe heeft aangericht, een bankroet land waar niemand zijn leven en
zijn eigendommen meer veilig is en dat ooit het op één na rijkste land van Afrika
ten Zuiden van de Sahara was? Rhodesië is een van de weinige landen geweest
waar een ordelijke overgang van kolonialisme naar zelfstandigheid plaats vond,
culminerend in de verkiezingen die door Muzorewa werden gewonnen. Mugabe en
Nkomo accepteerden de democratische procedure niet en meenden heel consequent
dat de enige echte macht de macht is die komt uit de loop van een geweer.
Wat
was er gebeurd als Margaret Thatcher niet gezwicht was voor de internationale
en binnenlandse druk en de democratie in Zimbabwe een kans had gegeven?
Om dat
te bezien is het misschien nuttig om wat dieper in te gaan op het verloop van de gebeurtenissen zoals die zich vanaf 1965 heeft ontwikkeld.
In november 1965 riep de toenmalige blanke regering Smith de onafhankelijkheid uit, binnen het GemeneBest, de Unilateral Declaration of Independence.een gespannen verhouding met de buurlanden, ongeveer zoals
nu tussen de VS en Pakistan
Deze
onafhankelijkheidsverklaring werd in de internationale politieke wereld alleen
door Zuid-Afrika erkend. Direct na de onafhankelijkheidsverklaring volgde een
door Engeland georganiseerde boycot van Rhodesische tabak en mijnbouwproducten. Er kwamen sancties van de VN. Dat was een zware slag voor de bevolking van Rhodesië maar veel minder voor het regime voor Ian Smith. Smith en zijn regering konden
vrij gemakkelijk standhouden, omdat de buurlanden Zuid-Afrika en het Portugese
Mozambique handel bleven drijven met Rhodesië terwijl ook veel
internationale bedrijven de boycot als onverantwoordelijk en onethisch
beschouwden en die waar mogelijk negeerden.
De terroristische organisaties die voor de
onafhankelijkheidsverklaring vanuit andere Afrikaanse landen aanvallen
uitvoerden op boerderijen van blanke boeren en op ongewapende
regeringskantoren, werden na de onafhankelijkheid door de troepen van Ian Smith
met succes bestreden. Niet alleen binnen Rhodesië maar ook in het buitenland.
Dat laatste leidde tot een gespannen verhouding met de buurlanden, ongeveer zoals
nu tussen de VS en Pakistan. Men protesteerde tegen de aantasting van de soevereiniteit
maar bleef de terroristen gastvrijheid verlenen en militair steunen, vooral in
Zambia, het voormalige Noord Rhodesië.
Maar behalve Zuid Afrika stelde nu
eenmaal geen van die buurlanden, economisch of militair veel
voor. het had een stevige basis in de actieve
steun van twintig duizend blanke settlors en de passieve steun van het
vreedzame deel van de zwarte bevolking
De goed getrainde Selous Scouts, elite-eenheden van het Rhodesische leger, gebruikten met succes de tactieken van de counter insurgency operations die de Britten
hadden toegepast tegen de Mau Mau in Kenya. Militair waren de bendes niet tegen
de troepen van Ian Smith opgewassen. Zonder het koloniale ingrijpen van Engeland
en andere westerse landen had het regime van Ian Smith zich waarschijnlijk tot
in lengte van dagen kunnen handhaven. Het had een stevige basis in de actieve
steun van twintig duizend blanke settlors en de passieve steun van het
vreedzame deel van de zwarte bevolking.
Nadat Mozambique in 1974 onafhankelijk werd van Portugal en ook daar de terroristen
het voor het zeggen kregen viel een belangrijke handelspartner van het blanke
regime in Rhodesië weg. Het FRELIMO-regime
in Mozambique begon ZANU te ondersteunen. ZANU leden konden in
Mozambique een paramilitaire opleiding volgen en vanuit Mozambique
aanvallen plegen over de grens met Rhodesië. De ZAPU-leden van Nkomo
ontvingen als vanouds hun opleiding in het Zambia van
Kaunda, die niet zoveel op had met Mugabe. ZAPU hoorde tot de Afrikaanse
Internationale die door de communistische landen werd gesteund. De Zuid
Afrikaanse ANC was daarin de leidende kracht en Kaunda de tweede man.
De algemene verkiezingen van 1979 werden
gehouden met medewerking van het regime Smith, dat daardoor vrijwillig zijn
machtspositie opgaf. Abel Muzorewa won deze verkiezingen en
werd de eerste Afrikaanse premier van Rhodesië, dat vervolgens werd omgedoopt
in Zimbabwe.
Maar de oorlog ging door.
Eind 1979 stemde premier Muzorewa erin toe om met Groot-Brittannië en de leiders van het Patriottische Front of PF, de gelegenheidscoalitie van Mugabe en Nkomo, de
Lancaster House besprekingen te voeren. Die besprekingen eindigden in de Lancaster
House Overeenkomst.
Zimbabwe kwam als gevolg daarvan tijdelijk onder Brits
gezag, dat tot doel had het regime van Ian Smith te ontmantelen zonder dat de
blanke settlors zich daar tegen zouden verzetten. Lord Soames, de schoonzoon
van Winston Churchill werd gouverneur. Er werden nieuwe verkiezingen
uitgeschreven. Als er intimidatie zou worden toegepast op de kiezers zouden de
partijen die dit deden, uitgesloten worden van de verkiezingen zei Soames van
tevoren, maar dat bleek een farce. Er kwam intimidatie van Zanu PF
tegen de lokale bevolking terwijl Soames de andere kant opkeek. Als gevolg
daarvan kwam Zanu PF met Mugabe als grote overwinnaar uit de bus. Een
beschamende vertoning en het rechtstreekse gevolg van de Rhodesië politiek van
Groot Brittannië.
In 1980 werd Zimbabwe een erkende republiek binnen het Britse GemeneBest.
Mugabe, de voorzitter van ZANU-PF, werd premier. Dat gebeurde in
naam van een democratie die er niet kwam en ging ten koste van een rechtsstaat
waar men in Zuidelijk Afrika niet zuinig genoeg op had kunnen zijn.Volgens de
afgesproken regeling mochten de blanken 20 zetels houden, nog best veel,
aangezien de verkiezingen nu langs etnische lijnen werden georganiseerd en de
blanken maar een kleine minderheid vormen in Zimbabwe. Die 20 zetels gingen
naar de partij van Ian Smith, die ook zelf parlementariër werd. In 1987 verviel deze regeling. Desondanks werd Smith in het parlement gekozen. Maar in 1988 werd
hem de toegang tot het parlement geweigerd, omdat hij Zuid-Afrikaanse zakenlui
‘tips’ zou hebben gegeven hoe de Zimbabwaanse invoerrechten te omzeilen!
Toegegeven moet overigens worden dat Smith niet slechter werd behandeld dan de
voormalige vrienden van Mugabe. Niemand kwam er onder Mugabe goed van af.
Smith liet zich niet intimideren en gaf na
zijn verbanning uit het parlement nog regelmatig interviews aan de
internationale pers. Hij liet daarin blijken van zijn afschuw over
de roversmethoden van Mugabe, met name over de landverdelingpolitiek, die niet aan de gewone mensen maar aan de partijgenoten van Mugabe ten goede kwam. Maar nadat de
Afrikanen eerst het slachtoffer waren van het kolonialisme werden ze
het nu van de dekolonisatieOp 20 november 2007 overleed Ian Smith in Zuid-Afrika na al een tijd ziek te zijn geweest, een
moedig en bekwaam man, die voor Rhodesië/Zimbabwe als regeringsleider beter
gepresteerd heeft dan Nkomo en Mugabe en ten onrechte door de Britten en de
internationale gemeenschap uit zijn positie werd verdreven. Dat gebeurde in
naam van een democratie die er niet kwam en ging ten koste van een rechtsstaat
waar men in Zuidelijk Afrika niet zuinig genoeg op had kunnen zijn.
Rhodesië is het laatste voorbeeld van de nefaste
gevolgen van de dekolonisatie in Afrika, maar er zijn er een hele reeks aan
vooraf gegaan. Men kan wel inzien dat een humanistische westerse samenleving
niet samen gaat met kolonialisme en imperialisme.
Dekolonisatie paste in het
naoorlogse patroon en was ideologisch noodzakelijk voor het westen zelf. Het kolonialisme
was na de Holocaust een contradictie te veel voor de humanisten.
Maar nadat de
Afrikanen eerst het slachtoffer waren van het kolonialisme werden ze
het nu van de dekolonisatie. Niet alleen in Zimbabwe maar overal in
Afrika zijn corrupte leiders aan de macht gekomen en bij geen van hen staat het
belang van de gewone mensen op de eerste plaats. De prekoloniale structuren die
pasten in de Afrikaanse cultuur zijn overal vervangen door quasi Europese
staatsinrichtingen die prompt werden misbruikt voor tribale doeleinden.
Dictators als Mugabe in Zimbabwe en eerder al Mobutu in Kongo stellen de norm.
Als er al ergens een fatsoenlijke man tussen zit, zoals de onderwijzer Nyerere
in Tanzania, dan isoleert zijn omgeving hem van de werkelijkheid en worden de
armoede en de corruptie in zijn land waar mogelijk nog erger dan in de buurlanden.
Harold Wilson waste als een Pilatus zijn handen in onschuld, maar hij is verantwoordelijk voor de ellende die de bewoners van Zimbabwe en masse de grens over heeft gedreven naar Zuid Afrika.
Ook Margaret Thatcher heeft het niet goed gedaan in deze zaak. De naam van Lord
Soames zal in dit Afrikaanse land voor altijd geassocieerd blijven met de
honger en de epidemieën die in het voetspoor van Mugabe het land
geteisterd hebben.
Stond eerder al op het eigen weblog van Toon
Reacties
# 1 Goed artikel !
Theo Prinse:
Goed artikel !
Daar verwacht ik er meer van.
In Zuid Afrika is een sluipende oorlog gaande en zijn de blanken (Nederlanders) het slachtoffer van een Mugabe genocide
http://www.genocidewatch.org/southafrica.html
http://www.farmitracker.com/
http://www.wix.com/ajkraad/genocide-museum
Hier mijn vertaling van een willekeurig artikel vanochtend uit Praag.o.za van dr Dan Roodt en Karin Roodt.
De Vereniging van Staats ambtenaren gaat het departement van binnenlandse zaken dagvaarden naar aanleiding van wat zij beschouwen als een poging om de afdeling te militariseren door de werving van leden van het leger.
Volgens officiele documenten is het departement bezig om een "veiligheids departement" te worden, geschoeid op een samenwerkings overeenkomst die mede ondertekend is door de Cubaanse regering.
De rechtbank voor arbeid in Johannesburg heeft donderdag verklaringen aangehoord nadat de Vereniging een verbod tegen de afdeling dienst werving van leden uit het leger had uitgevaardigd.
In een beëdigde verklaring, heeft de Vereniging "ontsteltenis en absolute geschoktheid" uitgesproken over het feit dat de werving van het ministerie van Defensie "achter onze rug" geschied
De minister van binnenlandse zaken Nkosazana Dlamini-Zuma heeft de openbare dienst voorschriften overtreden door niet-vacante posten te adverteren, zegt de Vereniging en is van mening deze schikking "onherstelbare schade" zal veroorzaken.
In zijn beëdigde verklaring, zegt de directeur-generaal van binnenlandse zaken Mkuseli Apleni, dat het grote aantal buitenlanders het systeem "overbelast" en "buitenlandse lessen" hebben geleerd dat het departement een "coherente en effectieve grens bewakings strategie" moet toepassen waarvoor "militaire expertise "nodig is.
Hij heeft toegegeven dat Zuid-Afrika de grens bewaking een "wat laks" is.
07-okt 2011 , 01:35
Reageren is niet mogelijk op dit bericht.