Een gemeenschappelijke euro NAAST de gulden
Over muntjes en rekeneenheden
Dit is een korte geschiedenis van een briljant voorstel dat (nog steeds) niet is ingevoerd.
Een jonge Britse econoom en vier professoren in de economie hebben in de afgelopen 39 jaar gepleit voor de invoering van een Euro parallel aan nationale munten. In mijn artikel van gisteren was dit optie C .
» Het voorstel is tot op heden niet gerealiseerd.
Dit, terwijl het voorstel
-geen opsplitsing van de Eurozone betekent,
-het een bestendiging van de Euro betekent,
-het inflatie-proof is,
-ieders nationale soevereiniteit en democratie gewaarborgd is,
-er correctiemechanismen via de nationale munt mogelijk zijn,
-er nooduitgangen zijn ingebouwd die een gecontroleerd soeverein default mogelijk maken
en bovenal: terwijl het
-de huidige problemen met de Euro had kunnen voorkomen en toekomstige problemen met de Euro nog steeds kan voorkomen. Een Transferunie kan er mee afgewend worden.
Prof. Friedrich Hayek schreef 1974 al profetische woorden over de Euro en de staat waar we nu inzitten.
Citaat1:
The concrete proposal for the near future, and the occasion for the examination of a much more far-reaching scheme, is that the countries of the Common Market, referably with the neutral countries of Europe (and possibly later the countries of North America) mutually bind themselves by formal treaty not to place any obstacles in the way of the free dealing throughout their territories in one another’s currencies (including gold coins) or of a similar free exercise of the banking business by any institution legally established in any of their territories.
Citaat2:
Though I strongly sympathise with the desire to complete the economic unification of Western Europe by completely free-ing the flow ofmoney between them, I have grave doubts about the desirability ofdoing so by creating a new European currency managed by any sort of supra-national authority. Quite apart from the extreme unlikelihood that the member countries would agree on the policy to be pursued in practice by a common monetary authority (and the practical inevitability of some countries getting a worse currency than they have now), it seems highly unlikely, even in the most favourable circumstances, that it would be administered better than the present national currencies. Moreover, in many respects a single international currency is not better but worse than a national currency ifit is not better run. It would leave a country with a financially more sophisticated public not even the chance of escaping from the consequences of the crude prejudices governing the decisions of the others. The advantage of an international authority should be mainly to protect a member state from the harmful measures of others, not to force it to join in their follies.
Bron (PDF)
De jonge, Britse econoom Paul Richards deed in 1990 een voorstel voor een hard ECU als parallel alternatief naast de nationale munteenheden in plaats van een Euro die de bestaande nationale munteenheden zou vervangen.
Dit voorstel is door John Major aan de Europese Gemeenschap voorgesteld als een tussenstap naar een ‘single currency’, maar werd uiteindelijk door Thatcher als laatste stap gezien, omdat ze de Pound Stirling nooit op zou geven.
Het voorstel kwam net te laat, want Delors was klaar met zijn plan voor de Euro als uitsluitende munt waarbij landen in een onomkeerbare fuik zouden zwemmen. Het hielp ook niet dat het Eurokritische Engeland met dit alternatieve voorstel kwam, want voornamelijk daardoor is het niet doorgegaan. Aan het voorstel zelf lag het niet. Iedereen vond het destijds al een goed voorstel, maar het verkeerde land stelde het voor. Dus ging het niet door. (Zie hierover de uitgebreide 'memoires' van Stephen Wall, assistent van onder andere Major en later hoofd van het bureau van het Britse ministerie van buitenlandse zaken. Hier het complete boek in PDF)
In een interview uit 2005 heeft Prof Hankel geprobeerd de ‘hard ECU-proposal’ nieuw leven in te blazen:
One must work out what will replace the euro. It would be logical to bring back the national currencies, a move in the best interest of the more-developed nations within the euro system. The lesser-developed would, of course, be against it. Take the case of Italy: The first step towards a new lira would mean massive devaluation, and surging inflation.
Therefore, I think that the first step would be to keep the euro, but making it into what the ECU represented before the EMU, namely a unit of account. One could leave the euro that way, as a symbolic currency for Europe. It would be the basis for exchange-rate relationships among the national currencies. One could then transform the current European Central Bank into a common institution for coordinating currency policy throughout Europe, as was the case with the European Monetary System for exchange rate arrangements after 1979. The ECB would no longer be a central bank, but a kind of “European IMF. (bron)
Prof. Richard Ebeling probeerde in 2007 (dus zelfs nog vóór de bankencrisis) om het oorspronkelijke plan van Hayek uit 1974 nieuw leven in te blazen:
If achieving the goal of private free banking seems too far into the future, then citizens of the EU nations should challenge their governments to reverse the euro experiment, restore their national currencies, and allow the people of Europe unrestricted choice in currency. If Hayek’s proposal for currency competition were enacted, any additional transaction costs related to trading in multiple currencies might well be lower than those connected with the effects of inflation under European-wide monetary central planning. (bron)
In 2011 prijst Prof. Philip Booth het voorstel nogmaals aan, maar dan als lange termijn oplossing voor de huidige problemen in de Eurozone:
In my view there is a better alternative. We should have a simple constitutional change to remove the clause in the EU constitution that requires the euro to be the sole legal tender currency in eurozone countries. The euro would remain legal tender in all eurozone countries but they would be allowed to issue new sovereign currencies if they wished or could allow any other currency to be legal tender (for example, private currencies, gold-backed currencies or the dollar). The rapid practical effect is that Greece would reintroduce the drachma but the euro would remain legal tender. (...)Twenty years on it seems to me that, unless the eurozone wishes to impose a police state and either ride roughshod over contracts or face years of legal wrangling over the status of trillions of euro worth of debt, the creation of parallel – or competing – currencies is the only credible solution to the problems created by the imposition of EU monopoly money in the eurozone. There is no credible alternative. (bron)
Zou er nu achter de schermen serieus aan gewerkt worden, of wordt anno 2011 de kans op een houdbaar monetair beleid in Europa wederom gemist door dit voorstel te negeren? Of neemt de PVV dit voorstel mee in haar onderzoek en wordt er dan gezegd: Goed voorstel, verkeerde onderzoekers, zoals het Groot-Brittannië verging in 1990?
Bron (PDF)
Therefore, I think that the first step would be to keep the euro, but making it into what the ECU represented before the EMU, namely a unit of account. One could leave the euro that way, as a symbolic currency for Europe. It would be the basis for exchange-rate relationships among the national currencies. One could then transform the current European Central Bank into a common institution for coordinating currency policy throughout Europe, as was the case with the European Monetary System for exchange rate arrangements after 1979. The ECB would no longer be a central bank, but a kind of “European IMF. (bron)
Reacties
# 1
Ester Losita:
Dit betekent dat iedere burger met twee portemonnee's op zak moet lopen. Dat op elk kassabonnetje twee bedragen moeten staan, een in euro en een in nationale munteenheid. Aangezien iedereen het gebruik van de euro makkelijker zal vinden, zeker bij grensoverschrijdend verkeer, is vrij makkelijk te voorzien wat er zal gebeuren.
16-nov 2011 , 05:00
# 2 @Ester Losita
tipo:
@Ester Losita
Het is een complexer, maar beter systeem dan een 'single currency'.
Een overheid kan salarissen, uitkeringen en pensioenen uitbetalen in de nationale munt. Hierdoor kan het inflatoir beleid op haar eigen bestedingen voeren, wat in sommige zuidelijke landen nu eenmaal traditie is. In Duitsland kan het juist een sterk monetair beleid op de eigen munt voeren, met behoud van kapitaal. Dit voorkomt dat de Euro in de toekomst wederom in de problemen kom, door een steeds wijder uiteenlopende concurentiekracht in verschillende landen. Omdat er al een nationale munt in omloop is, is een gecontroleerd default te organiseren, wat nu onmogelijk is. Zodra er Drachmes worden gedrukt en verspreid, voelen de Grieken nu de bui al hangen en zal een bankrun het gevolg zijn.
In de praktijk betekent het meestal dat grote aankopen met een harde munt gedaan worden en de dagelijkse boodschappen met de nationale munt. Op informele wijze wordt zo nu al betaalt met Euro's in voormalig Joegoslavie. Een auto koop je daar in Euro's en een krop sla in de plaatselijke munteenheid.
Het zal even wennen zijn, maar de voordelen zijn groot. Een Single Currency is onhoudbaar in de Eurozone, tenzij we een Transferunie en ondemocratische politiestaat wensen. Om dat te vermijden zullen we iets meer complexiteit in het betalingsverkeer moeten aanvaarden.
Een andere optie is, om ofwel de Euro, danwel de nationale munteenheden enkel als rekeneenheid in te voeren en niet fysiek. Een fysieke parrallelle aanwezigheid van 17 munten + de Euro heeft echter de voorkeur, omdat de munten dan met elkaar kunnen concureren, wat inflatie tegengaat.
16-nov 2011 , 05:15
# 3 Er zal door de verschillen in productiviteit een virtuele wisselkoers ontstaan tussen de euro en de nationale munten, in elk land. Zogauw dat verschil groot genoeg is, en een procent of twee is al genoeg, zal er muntvlucht en kapitaalvlucht plaatsvinden, zeker bij de extreem lage rentestanden die nu het geval zijn.
Ester Losita:
Er zal door de verschillen in productiviteit een virtuele wisselkoers ontstaan tussen de euro en de nationale munten, in elk land. Zogauw dat verschil groot genoeg is, en een procent of twee is al genoeg, zal er muntvlucht en kapitaalvlucht plaatsvinden, zeker bij de extreem lage rentestanden die nu het geval zijn.
In de praktijk: hoe zou je een autohandelaar willen verplichten om af te rekenen in Euro's? Zelfs als zoiets mogelijk zou zijn, dan zal er op een bepaald punt in het economische verkeer het verschil in virtuele wisselkoers afgerekend moeten worden. In dit voorbeeld kan het niet anders dan dat dit gebeurt op het moment dat de stroom van productiehuishouding naar de consumptiehuishoudens gaat. Feitelijk betekent dat gewoon dat de euro's die de autohandelaar in zijn kassa vindt en naar de bank brengt, steeds minder opbrengt in nationale munt.
Want ergens in de kringloop zal het verschil in waarde omgezet moeten worden.
In het Joegoslavie van Tito deden ze iets dergelijks, met twee prijssystemen, een voor Joego's en een voor buitenlanders. Een van de redenen dat socialisme ten onder is gegaan: het is het in stand houden van lage productiviteit.
16-nov 2011 , 06:43
# 4 Ester Losita
tipo:
Ester Losita
Dan worden de waardeloze munten in de praktijk niet gebruikt, behalve door overheden die er hun salarissen, uitkeringen en andere uitgaven mee financieren. Dat is geen probleem, maar de oplossing van de Eurocrisis. Inwoners van een inflatiegericht land kunnen zo niet boven hun stand leven en banken zullen niet graag geld lenen in slappe valuta. Landen kunnen in defealt gaan, zonder dat de overige landen er mee lastiggevallen worden via de belastingdienst.
Hayek op blz 41 van
"With variable exchange rates, however, the inferior quality money would be valued at a lower rate and, particularly if it threatened to fall further in value, people would try to get rid of it as quickly as possible. The selection process would go on towards whatever they regarded as the best sort of money among those issued by the various agencies, and it would rapidly drive out money found inconvenient or worthless.
l Indeed, whenever inflation got really rapid, all sorts of objects of a more stable value, from potatoes to cigarettes and bottles of brandy to eggs and foreign currencies like dollar bills, have come to be ncreasingly used as money, 2 so that at the end of the great German inflation it was contended that Gresham's law was false and the opposite true. It is not false, but it applies
only if a fixed rate of exchange between the different forms of money is enforced."
16-nov 2011 , 07:05
# 5
Frans Groenendijk:
Het idee om met concurrerende betaaleenheden, inclusief fysieke munten en bankbiljetten, te gaan werken beschouw ik niet als een serieuze beleidsoptie voor nu, wel als een goede insteek eens wat fundamenteler naar de achterliggende problematiek te kijken (dat geldt voor wel meer ideeën van door de school van Hayek geïnspireerde libertariërs).
16-nov 2011 , 08:35
# 6 @Frans Groenendijk
tipo:
@Frans Groenendijk
Er is ook sprake van concurerende staatsschulden met verschillende rentes en risico's, waarin gehandeld en doorverkocht wordt. Er is zelfs sprake van een Eurobond naast allerlei nationale bonds. De EFSF zou ook een soort bond uitgeven, wat nog meer concurentie betekent onder staatsschulden.
Waarom is het bij staatsschulden wel geaccepteerd en bij munteenheden niet?
Goed, die Eurobonds en EFSF zijn niet zo een geod idee, maar je begrijpt wat ik bedoel: Als je nationale staatsschulden concurend maakt, dan moet je ook de nationale munten concurerend maken, anders ontspoort de boel.
Groenlinks vond het in ieder geval interessant genoeg om het te onderzoeken maar ziet wel praktische bezwaren (zo lieten ze per mail weten) en de SP is vooralsnog niet erg enthousiast over deze opzet(zo liet de heer Irrgang per mail weten), maar dat komt vooral omdat het complexer is en Hayek natuurlijk niet direct in hun boek voorkomt. Van de overige partijen krijg ik later waarschijnlijk nog reacties.
16-nov 2011 , 10:11
# 7 Op DDS-TV is de bedenker van de matheo sulotion te zien: de heer Ten Dam. De Matheo Solution is een alternatief voor de Euro die nauw verwant is aan bovenstaand voorstel, met het verschil dat de nationale munt dan slechts een virtuele rekeneenheid wordt in plaats van een echt gedrukte en geslagen munt die met de Euro kan concureren. Die rekeneenheid dient om correcties op nationaal prijsbeleid te kunnen maken buiten de Euro om.
tipo:
Op DDS-TV is de bedenker van de matheo sulotion te zien: de heer Ten Dam. De Matheo Solution is een alternatief voor de Euro die nauw verwant is aan bovenstaand voorstel, met het verschil dat de nationale munt dan slechts een virtuele rekeneenheid wordt in plaats van een echt gedrukte en geslagen munt die met de Euro kan concureren. Die rekeneenheid dient om correcties op nationaal prijsbeleid te kunnen maken buiten de Euro om.
http://www.dagelijksestandaard.nl/2011/11/dds-tv-onderzoek-alternatieven-voor-de-euro-noodzakelijk
16-nov 2011 , 10:52
# 8 Geen tijd gehad om het artikel en de commentaren uitgebreid te lezen, maar wel het vorige artikel van Tipo. Ik ben blij dat hij er nog een aan toegevoegd heeft.
trias:
Geen tijd gehad om het artikel en de commentaren uitgebreid te lezen, maar wel het vorige artikel van Tipo. Ik ben blij dat hij er nog een aan toegevoegd heeft.
Hier mijn visie: alles boven Hazeldonk stapt 1:1 over op de E-mark. Dat wordt de munt voor de regio Noord. Geen wisselkoers risico, geen omwisselgedoe. Gewoon 1:1, zodat de kosten beperkt blijven. De regio Zuid (dus inclusief België en Frankrijk) gaan naar hun eigen valuta's terug. Echter, met een vooraf afgesproken beperkte bandbreedte van devaluatie tov dit valuta mandje. Zo blijft het aantrekkelijk om aan elkaar te leveren en bovendien maakt het de export naar de regio Noord een stuk goedkoper. Ik verwacht dat de regio een jaar of drie, vier nodig heeft om het economisch evenwicht te herstellen, Spanje mogelijk iets langer en Griekenland zal langdurig het zwarte schaap blijven. Tegelijkertijd zorgt de ECB ervoor dat de systeembanken overeind blijven en via dat loket aan elkaar geld blijven lenen. Dit is een must. Hiervan zal m.n. de regio Zuid profiteren, maar dat is nodig, want alles staat de hele Europese economie stil. Na die periode dient aan de ECB echter een zuivere monetaire rol te worden toegekend zónder politieke sturing. Intussen dient het EU gebouw in Brussel te worden afgebroken en worden vervangen door een Economische Raad, bestaande uit niet politici, die zowel toezicht houden op de financiële markten als op ongewenste kartelvorming. Als de rust is hersteld en de economische groei weer voorzichtig op gang is gekomen, dan dient men dit 'economic trouble shoot team' te vervangen door een meer permanent lichaam met louter economische invloed. Het Europa van nu kent zo onnoemelijk grote verschillen in fiscaliteit, werkelijk op allerhande terreinen, van inkomstenbelasting tot BTW en fscale behandeling 'wonen'. Voeg daarbij de verschillen in pensioenstelsels en -leeftijden, de verschillen in sociale zekerheidsstelsels, zorgpremiedruk, enzovoorts enzoverder en een kind begrijpt dat harmonisatie daarvan in één muntunie met economieen met grote onderlinge verschillen, per definitie onmogelijk is. Nog los van de verschillen in cultuur, taal en nationaal sentiment.
17-nov 2011 , 01:38
# 9 # 4 Tipo:
Ester Losita:
# 4 Tipo:
Als de overheid salarissen, uitkeringen en uitgaven in de nationale munt doet, hoe moeten de gewone burgers dan vervolgens aan euro's komen om hun aankopen te doen in de winkels?
En als ze daarvoor (deels) de nationale munt kunnen gebruiken, hoe moet bijv. de autohandelaar dan aan euro's komen om bij de auto-leverancier in euro's af te rekenen?
17-nov 2011 , 10:37
# 10 De Deutsche Bank kwam onlangs met een 51 pagina's tellende presentatie over de toekomst van Europa. Met daarin de luide boodschap: Europa is (al) te laat! Let wel,de Deutsche Bank is veruit de grootste Duitse bank. Ze heeft het equivalent van 84% van de waarde van het totale bbp van Duitsland onder beheer.
Trias:
De Deutsche Bank kwam onlangs met een 51 pagina's tellende presentatie over de toekomst van Europa. Met daarin de luide boodschap: Europa is (al) te laat! Let wel,de Deutsche Bank is veruit de grootste Duitse bank. Ze heeft het equivalent van 84% van de waarde van het totale bbp van Duitsland onder beheer.
De presentatie kreeg de naam ‘The Tipping Point’ mee, naar het boek van Malcolm Gladwell. ‘The Tipping Point’ wijst op een dramatisch moment dat de aanzet vormt tot een volledige verandering. De ‘bottom line’ van de Deutsche Bank-presentatie is de volgende: ‘Doe niks en trek de stekker er nu uit of doe iets, riskeer hyperinflatie die al dan niet zal komen, maar doe tenminste alsof je het nog een paar jaar een kans geeft..' Ondertussen nadert de olieprijs de grens van $100 per barrel...
Europa is dat ‘Tipping Point’ feitelijk al voorbij vlg DB omdat:
- De markten het vertrouwen in de institutionele structuren en het kader van de EU hebben verloren.
- de problemen in Italië niet oplosbaar zijn met Europese steun.
- Italië en Spanje volgend jaar respectievelijk 300 en 120 miljard euro moeten ophalen (en 930 miljard euro gecombineerd in de volgende drie jaar)
- De euro zelf als internationale valuta ter discussie is komen te staan.
- De politiek niet de oplossing, maar de oorzaak is. (Let wel: In alle 5 PIIGS-landen zijn de regeringscoalities inmiddels 'vervangen').
- De economie (met een verwachte nieuwe recessie) een onbeheersbare variabele is geworden.
Dit zijn de voorstellen van Deutsche Bank om de crisis onder controle te brengen:
- Meer progressie op vlak van geloofwaardige besparingsmaatregelen (vooral Italië).
- Een snelle oplossing voor 'de originele zonde' van de EMU - het gebrek aan fiscale integratie (9 december - volgende Europese top).
- Vertrouwen in de banken herstellen.
- Implementatie van de Bazooka van Merkozy:
-> Schuldhervorming voor Griekenland
-> Bankkapitaal verhogen en schuldengaranties afleveren
-> Extra bail-out fondsen voor Griekenland
Tijdelijk een belangrijkere rol van de ECB:
-> Investeerders overtuigen om het EFSF via hefboomcinstructie op te hogen tot 1.000 miljard euro
-> Het huidige mechanisme om de rente op staatspapier laag te houden is ineffectief
-> Het huidige programma om obligaties aan te kopen is tijdelijk, beperkt en steriel
-> De ECB moet een groot, doelgericht aankoopprogramma aankondigen (vb. 200 miljard euro in de volgende 12 maanden)
Zie voor het rapport in de vorm van een slideshow de volgende link: http://www.scribd.com/fullscreen/72784807
17-nov 2011 , 12:38
# 11 @Ester Losita:
tipo:
@Ester Losita:
Nou ja, de meeste mensen krijgen hun salaris niet in een envelopje. Geld kun je wisselen. Bij de pinautomaat kun je kiezen of je Guldens of Euro's wil. En in Griekenland kunnen ze kiezen tussen Drachme's en Euro's.
Mensen zullen zelf die keuze maken. Wanneer 1000 drachme's krijgt uitbetaalt, wil nog niet zeggen dat je geen Euro's op kan nemen. Dat zullen er wel minder zijn, maar dat is dan ook de correctie op een lagere prijs per productie-eenheid die er voor zorgt dat de begroting van die landen in de toekomst niet ontspoort als ze eenmaal op orde zijn.
Het invoeren van nationale valuta (of rekeneenheden) naast de Euro is een poging om de complexiteit van de economische lappendeken die de Eurozone is, meer recht te doen dan de huidige 'single currency' en om besmetting van solvabiliteitsproblemen in het ene land niet onnodig veel overlast in het andere lander te laten veroorzaken en om de uitgaven van overheden buiten de ambtenarenvakbonden om te kunnen devalueren indien noodzakelijk voor het afwenden van een default. Bovendien maakt een fysieke aanwezigheid van een nationale munt een gecotroleerd default makkelijker mogelijk. Nu is die optie er geeneens, alsof Eurolanden niet failliet zouden kunnen gaan.
Die complexiteit is dus vervelend, maar de Eurozone is te complex om in 1 munt te vangen, als de democratie en welvaart in gedisciplineerde landen je lief is.
Bovenstaande is nog slechts een denkrichting, want verschillende paramaters moeten nog nader ingevuld worden in zo een parallel muntsysteem. Bijvoorbeeld of de Euro de sterkste munt volgt (dat zat in het Britste plan van de Hard ECU) of dat de Euro het gemiddelde van alle valuta wordt (dat levert het probleem op dat de Euro daalt als Grieken Drachmes gaan drukken en dus niet gewenst). Een ander parameter is of je alle munten fysiek in omloop brengt, of dat je er een virtuele rekeneenheid van maakt. Het voordeel van een fysieke nationale munt in omloop is dat dat een gecontroleerd default mogelijk maakt. De matheo-solution maakt van de nationale munt echter slechts een rekeneenheid naast een fysieke Euro, terwijl de 'hard ECU' zoals de Britten die in 1990 voorstelden het omgekeerde deden: De 'hard ecu' was virtueel en enkel voor giraal betalingsverkeer bedoelt, terwijl de nationale munten juist fysiek waren.
Voor al die parameters moet de beste optie gekozen worden na gedegen onderzoek.
17-nov 2011 , 01:27
# 12 Hier de uitgebreide onderbouwing voor bovenstaande denkrichting van prof Hankel en prof Bagus in pdf-formaat:
tipo:
Hier de uitgebreide onderbouwing voor bovenstaande denkrichting van prof Hankel en prof Bagus in pdf-formaat:
Prof Hankel - RESCUING PLANS FOR THE EURO OR FIGHTING FOR A BETTER EUROPE?:
bron (PDF): http://www.efdgroup.eu/images/stories/Publications/Vacancies/Rescuing plans for the Euro or fighting for a better europe.pdf
kerncitaat:
"The lesson from this is very simple: The EU has to come back to an ECU-System under the title of “Euro”. It would be an ERM II, in which each country is represented with its own currency. The currency is linked with the EURO (instead of ECU) to each other ERM-currency, but their Governments are free to adjust its foreign exchange rate, whenever the country’s macro-economic conditions such require. Greece of today could devalue its currency and then start to restore the economy with a “Keynesian” economic growth- and development program. So could do Portugal, Spain, but even also Italy or France.
In this monetary Europe all nations are responsible for their own currency, their stability, internal value and the economic climate in their country. All currencies together, based on a common accounting-unit form an European monetary block and network, which is internally flexible, but stable against the outside world. The members of this system have the freedom (and can keep it) to use their monetary instruments (interest and foreign exchange rates) in times and cases of national needs. No country would be subjugated – as today - to plagues, which result from a centralized system, neglectting different needs and require painful adjustment of the entire economy instead of only its foreign exchange rate. Keynes old dream of his (not the later realized) Bretton Wood could become truth. And
this for an Europe at profit for all its countries. No un-teachable Eurocrate fighting for sinecures could block this way out of Europe’s deepest crisis, making it free for a better future."
prof Bagus - Practical steps to withdraw from Euro:
Bron (PDF): http://www.efdgroup.eu/images/stories/Publications/Vacancies/practical steps to withdraw from euro.pdf
kerncitaat: "We found three ways to exit the euro. First, a redenomination of all contracts and deposits into a new national currency. Coins and notes bearing the national symbol are exchanged gradually into the new currency preferably at a 1:1 exchange rate. In order to prevent disturbing flows of capital a “provisional” redenomination allowing for democratic discussion seems to be the most elegant way.
Second, the issue of a parallel national currency. This national currency may be backed by government or central bank assets preferably gold and would compete with the euro.
Third, currency competition. All legal tender laws are abolished. Gradually, citizens will start using more stable currencies and possibly adopt commodity based means of payment. "
17-nov 2011 , 03:31
# 13 Op mijn tafel ligt nog steeds "The tragedy of the Euro" van meneer Bagus. Al een tijd geleden had ik me voorgenomen en zelfs aangekondigd dat ik dat stuk zou bespreken. Nu dan een aantal opmerkingen erover. Ik vond het een bijzonder waardevol stuk. Het zet een aantal zaken mbt verwevenheid van overheden en banken ongenadig en kundig op een rijtje.
Frans Groenendijk:
Op mijn tafel ligt nog steeds "The tragedy of the Euro" van meneer Bagus. Al een tijd geleden had ik me voorgenomen en zelfs aangekondigd dat ik dat stuk zou bespreken. Nu dan een aantal opmerkingen erover. Ik vond het een bijzonder waardevol stuk. Het zet een aantal zaken mbt verwevenheid van overheden en banken ongenadig en kundig op een rijtje.
Maar.
Het vervalt dan op een gegeven moment in een soort samenzweringstheorie. Er wordt een simpele metafoor gemaakt -dat zie je bij allerlei libertariers terugkomen- waar vervolgens mee wordt omgegaan alsof het een adequate beschrijving vormt van de werkelijkheid. Bagus plaatst het begin van de problemen in de tijd van de renaissance. Het fenomeen van het geldscheppen, het fiat-geld zeg maar, wordt als HET probleem gepositioneerd in plaats van als mechanisme waar ook grote gevaren aan zitten, gevaren waar we nu, eeuwen later, hardhandig op gedrukt worden. We worden daar zo hardhandig opgedrukt omdat het in ons deel van de wereld al zo lang zo goed gaat dat de aandacht voor die gevaren volkomen verslapt is.
De kanttekeningen van Bagus zijn terzake, maar wel theoretisch. Het direct in een keer om willen zetten van die theoretische overwegingen in concrete maatregelen die niet alleen gericht zijn tegen de manier waarop die gevaarlijke kanten van het geldscheppen zich gemanifesteerd hebben, maar tegen die verwevenheid van overheden en banken als zodanig, is in mijn ogen nogal naief. En volslagen idioot en gevaarlijk zelfs wanneer dat bij wijze van spreken als een stiekeme strategie zou worden gehanteerd.
17-nov 2011 , 04:00
# 14 @Frans Groenendijk:
tipo:
@Frans Groenendijk:
Bovenstaande denkrichting is geen oplossing voor alles. Banken en overheden hebben zo hun eigen problemen met geldcreatie en 'het spook van begrotingstekorten'. Dat moeten banken en overheden oplossing, want daar kan geen monetair beleid tegenop om die weeffouten allemaal te compenseren. De al te hard core libertarische randjes zullen er ook wel uitgedacht worden, voordat het echt geimplementeerd kan worden.
Ik zie een parallel muntsysteem echter wel als de enige juiste denkrichting om te komen tot een houdbare muntunie, welke vanuit de politieke machtsverhoudingen en tijdens te transitieperiode haalbaar is.
Ik zie geen complotten, maar wel ongelukken door politieke halstarrigheid. Dat het voornaamste bezwaar tegen de 'hard ECU' was, dat Thatcher het voorstelde, is zo een politiek ongeluk. Ik wens volwassener politici.
17-nov 2011 , 04:13
# 15 Tipo, Paar vraagjes.
trias politica:
Tipo, Paar vraagjes.
1. Hoe lossen Hayek c.s. het probleem van de uitstaande vorderingen van de regio N en haar banken op de knoflook staten op ? De nominale waarde van die vorderingen blijft staan in hun harde valuta, terwijl de knoflookstaten hun munten devalueren (en dus meer eenheden van hun eigen valuta moeten betalen). Ze zien hun schuldenberg in feite alleen maar toenemen).
2. Welke rol speelt de ECB ?
3. Welke rol speelt de EC en het EP ?
4. Wat is het verschil met de situatie van voor de invoering van de ECU eigenlijk ? Maw waarom is er uberhaupt nog een parallelle koers van de ecu nodig als elk land toch teruggaat naar zijn eigen valuta ?
Ik heb nog wel meer vragen, maar eerst deze maar.
18-nov 2011 , 01:05
# 16 @Trias
tipo:
@Trias
1. dat verschilt per professor / bepleiter. Ik citeer even wat Bagus, Ten Dam en Booth daar afzonderlijk over zeggen.
Prof Bagus omgang met uitstaande vorderingen:
"As a banking reform will be necessary in any case, an exit from the euro should be used to thoroughly reform
the banking and monetary system putting them finally on a sound basis. Moreover, the public deficits should be eliminated, old public debt restructured, public assets privatized, markets deregulated and made flexible, and taxes lowered." [Dit is zo een beetje de doctrine van de Trioka, herkapitalisatie van banken zal samen met een 'banking reform' moeten gaan.]
Ten Dams (Van de Matheo Solution] omgang met uitstaande vorderingen:
"Ter voorkoming van kapitaalvluchten en om juridische redenen blijven bestaande schuldvorderingen gewaardeerd in ECU. Nieuwe schuldvorderingen kunnen naar keuze worden aangegaan in ECU (met name voor grensoverschrijdende transacties) of in de desbetreffende NCU’s (voor binnenlandse transacties).
Booth's omgang met uitstaande vorderingen:
"It (this approach of a parralel currency) does not, though, wipe out Greek euro debts. They are euro debts and would remain euro debts. However, default is really no different in principle from re-denominating debts in drachma and allowing the drachma to depreciate so this is not a huge problem. It is better to have an orderly default on debt that is unambiguously euro denominated as legal uncertainty about the status of those debts."
De PIIGS zien hun schuldenberg dus toenemen bij devaluatie, omdat de schulden in harde Euro's/ECU blijven staan. Een herkapitalisatie van banken op voorwaarde van een hervorming van banken en gecontroleerde defaults (er zijn nationale valuta in omloop, wat toch een voorwaarde is voor een gecontroleerd default) doen de rest. Pijnlijk, maar noodzakelijk.
2. Bij Hayek en het voorstel van Paul Richards voor een 'Hard ECU' is de ECB geen bank, maar een fonds als de IMF. De EMF (Europees Monetair Fonds) genaamd.
Booth over de ECB:
"The other essential complementary measure is that the ECB should be radically reformed so that it does not take on euro sovereign debt issued by all member states as if it is risk free – that way, sovereign debt remains a matter for the member states and not for the eurozone as a whole."
Ten Dam zegt 2 dingen over de ECB:
A: "Stopzetting van alle in 2010 ingevoerde (illegale) en in de toekomst nog in te voeren tijdelijke/permanente Europese ‘Bail-Out’ regelingen en noodfondsen voor de probleemlanden. Tevens stopzetting van de (illegale) ‘ECB-
opkoopprogramma’s’ van staatsobligaties van de zwakkere eurolanden op de secundaire markt;
B: "Het ‘ECB Safety Net’ (ECB = Lender of the Last Resort) voor liquiditeitssteun middels noodleningen aan in moeilijkheden komende banken met een mechanisme ter voorkoming van inflatie.
Dus: stoppen met bail/outs van landen en soevereign defaults erkennen, echter: banken wel redden, hervormen en (zeer fors) herkapitaliseren via ECB.
3. Over de EC en EP zeggen ze niks, of ik heb het niet kunnen vinden.
4. In het kort. Het voordeel is, dat het een transitie is die op gecontroleerde wijze ingevoerd kan worden vanuit de huidige single currency. Het voordeel is de rol die de ECB of EMF speelt voor het bankwezen en die dealt in Euro´s. Het voordeel is dat internationale handel binnen de Eurozone via 1 en dezelfde harde gemeenschappelijk munt kan gaan met een bekend risico, in plaats van 17 munten met verschillende risico´s. Het hoeft niet, maar het kan. Het biedt een hard alternatief voor buitenlandse investeerders om goed te kunnen handelen met inflatie/landen. Het voordeel is dat politici zo enigszins hun gezicht kunnen redden want de Euro blijft bestaan (Dat laatste is een stom argument, maar in BXL wel degelijk van belang, de Euro is zo gered!)
Je ziet, dat op al die punten die je noemt er grote overeenkomsten tussen de verschillende voorstellen zijn, maar dat de duivel in het detail zit. De matheo solution ziet de nationale munt bijvoorbeeld enkel als rekeneenheid, wat veel geld voor de herinvoering scheelt, maar waardoor gecontroleerde defaults nog steeds niet praktisch uitvoorbaar zijn. Daar is namelijk een nationale munt in omloop voor nodig. Zoiets moet ieder land dus hebben, want ieder land kan failliet, hoe onwaarschijnlijk het ook lijkt nu.
18-nov 2011 , 11:13
# 17 "Trias
tipo:
"Trias
Het voordeel van deze optie is ook dat NL de gulden terugkrijgt, zonder dat NL uit de EU hoeft en zo ook van de Interne Markt wordt afgesloten (dat is nu eenmaal de juridische dwangbuis waar we inzitten). Het handelsvoordeel van de Euro zelf is twijfelachtig (het zou maximaal 2% van het handelsvolume kunnen zijn, maar dat is niet aangetoond). Het voordeel van de Interne Markt is daarentegen wel aangetoond en van levensbelang voor NL. De gulden parralel naast de Euro is de enige stap, die de Interne Markt in stand houd en zelfs verbetert door de correctiemechanismen van nationale valute (minder economische schokken). Het is ook een politiek haalbare stap, al zou Frankrijk met haar pensioenprobleem wel balen dat ze niet aan het transferinfuus kunnen... Dus of Frankrijk accoord gaat met dit idee, ik hoop het...
18-nov 2011 , 11:31
# 18 Tipo, bedankt voor je uitvoerige antwoord. Dat de EC en het EP er niks over zeggen, dat weet ik, maar is dat niet vreemd ? Doch dat terzijde.
trias politica:
Tipo, bedankt voor je uitvoerige antwoord. Dat de EC en het EP er niks over zeggen, dat weet ik, maar is dat niet vreemd ? Doch dat terzijde.
Alle 'oplossingen', zowel van Hayek, Ten Dam als Booth komen op mij gekunsteld over. Ze proberen de kool en de geit te sparen, maar dat soort oplossingen gaan doorgaans op de langere termijn niet werken volgens mij. Want het is natuurlijk overduidelijk dat een land als Griekenland uit de muntunie moet worden gezet. Wat voor maatregelen zien zij als oplossing voor het voorkomen van 'besmettingsgevaar' naar andere landen bijvoorbeeld ? En, stel dat een lidstaat de Unie verlaat, wat is dan de beste manier om een economisch gezonde basis te vormen voor toekomstige groei en stabiliteit voor die lidstaat afzonderlijk en de Unie als geheel ?
Dat er wat moet veranderen is duidelijk. Maar dit probleem is dermate complex, dat ik het ei van Columbus nog niet gevonden heb. Ik zal er nog eens een weekendje over nadenken.
18-nov 2011 , 12:58
# 19 @trias politica:
tipo:
@trias politica:
Ik ben het niet met je eens dat het geknutseld is. Het is complexer dan de 'one-fits-all'-Euro, maar die was dan ook veels te simpel voor de culturele en economische lappendeken die Europa is en wil blijven. Een gemeenschappelijke munt kan echter wel een stabiele factor in de internationale handel zijn, wat positief is. Het is een stap richting een Eurozone waar gecontroleerde Defaults mogelijk zijn (dat is veel waard), waar de ECB niet meer direct of indirect staatsschulden aankoopt (dat is veel waard), waarin banken eenmalig hervormd en geherkapitaliseerd worden (dit is het duurste deel van dit plan), waarin nationale munten naast een gemeenschappelijke munt bestaat (ook die herinvoering kost veel geld), waarin de zuidelijke landen hun democratie kunnen behouden (dat is veel waard), maar dan wel met de consequenties van hun eigen keuzes (ook dat is veel waard).
Als Griekenland uit de muntunie gaat, dan zal het informeel nog steeds de Euro gebruiken, zoals dat in voormalig Joegoslavië (en Roemenie en Bulgarije) nu ook het geval is. Toeristen kunnen heus nog wel met Euro's betalen in Griekenland, zelfs al zit het helemaal niet in de muntunie. Voor die dagelijkse praktijk maakt het niet uit of Griekenland wel of niet in de muntunie zit. Dus waarom is dat van belang? Tenminste, als de Euro simpelweg zo sterk is als de sterkste munt in de Unie en als alle bail-out programma's van landen onmogelijk en onnodig gemaakt worden.
Wat Griekenland nodig heeft is een default. De voorwaarde daarvoor is een haircut en de Drachme (en een herkapitalisatie van de ECB en enkele banken). Een parallelle munteenheid in Griekenland is dus een must, want nu is er geen drachme. In Nederland is het ook een must, voor als wij failliet gaan. Die kans is nu nihil, maar 'better save, than sorry'. Mocht er vervolgens geklooid worden met de gemeenschappelijke munt, omdat Frankrijk en Duitsland een ander belang dan Nederland hebben (dat hebben ze, gezien hun wezenlijk andere pensioenstelsel), dan kunnen we massaal vluchten naar de Gulden. We hebben dus een nooduitgang, in geval van nood. Nu hebben we die niet. Mocht onze export door overwaardering van de Gulden een probleem worden, dan hebben we nog altijd de Euro en de mogelijkheid (zoals Zwitserland) om daar iets aan te doen. We winnen dus aan monetaire soevereiniteit in noodsituaties.
Yes, i am a believer! ;)
18-nov 2011 , 01:39
# 20 Dank voor antwoord Tipo. Ik zei niet dat de oplossing geknutseld was, maar gekunsteld. Maar mss is het gewoon een verschrijving van je.
trias politica:
Dank voor antwoord Tipo. Ik zei niet dat de oplossing geknutseld was, maar gekunsteld. Maar mss is het gewoon een verschrijving van je.
Anyway, ik ben het uiteraard eens met wat je hier schrijft. Maar..., het is me nog steeds niet helder waarom hiervoor een paralelle euro gehanteerd moet worden. Een zgn controlled default van Griekenland had 2 jaar geleden ingezet moeten worden, nu prikken de markten er gewoon doorheen. Too little, too late.
Ik vind het gekunsteld, omdat er per lidstaat 2 munten in omloop zijn (om het tot NL te beperken: de gulden en de euro). Wie bepaalt op welke wijze de onderlinge koersverhouding ? In theorie kunnen er dan 27 verschillende eurokoersen ontstaan. Dat gaat toch nooit werken ? Dat vergroot alleen maar de onzekerheid voor de financi�le markten.
Ik vind dat we geen boodschap zouden moeten hebben aan een 'politieke' oplossing om Frankrijk 'uit de wind' te houden. Dat land heeft sedert Delors besloot de euro er door te drukken al een veels te grote broek aangetrokken. Die broek is wat mij betreft allang afgezakt.
De hamvraag is volgens mij, wat is duurder: de garanties die zodadelijk ongetwijfeld worden afgeroepen (onze kinderen opzadelend met een schuld waar ze nooit meer vanaf komen) of de knoflooklanden dwingen de muntunie te verlaten en de systeembanken te herkapitaliseren.
Wat denk jij ?
18-nov 2011 , 02:11
# 21 Inderdaad is dat een uitstekend voorstel. In Rusland en de Oekraine betaalt men ook al met twee munten, c.q. de dollar en de roebel/grivna. Dus zo´n raar voorstel is het niet. Vanuit klassiek-liberaal oogpunt ook juist, want het is niet de staat die beslist over de betaalmiddlen, maar de mensen en daar was het ook voor bedoeld, nietwaar. De euro wordt gewoon een reserve- en internationale handelsmunt binnen de EU.
A.P. Spits:
Inderdaad is dat een uitstekend voorstel. In Rusland en de Oekraine betaalt men ook al met twee munten, c.q. de dollar en de roebel/grivna. Dus zo´n raar voorstel is het niet. Vanuit klassiek-liberaal oogpunt ook juist, want het is niet de staat die beslist over de betaalmiddlen, maar de mensen en daar was het ook voor bedoeld, nietwaar. De euro wordt gewoon een reserve- en internationale handelsmunt binnen de EU.
Albert Spits
Frédéric Bastiat Stichting
26-nov 2011 , 12:49
# 22
Frans Groenendijk:
@A.P.Spits. Een bizarre, wereldvreemde argumentatie. In gebieden in de wereld waar geen sterke institutionele/ juridische infrastructuur bestaat en de economie sterk achterblijft, behelpt men zich met ruilhandel. Mensen vinden pragmatische oplossingen. Met zulke argumenten voor, heb je geen argumenten tegen meer nodig. Op deze manier kun je een beleid dat resulteert in inflatie van 100% per dag nog goedpraten. En het is ook nog 'juist'.... ja, ja.
26-nov 2011 , 02:22
# 23 @Tipo, Trias Frans.
toon kasdorp:
@Tipo, Trias Frans.
Een interessante discussie, met dank aan tipo die hem heeft aangezwengeld. Wat ik er in mis is een politieke dimensie.
De crisis heeft volgens mij duidelijk gemaakt dat het bestaande samenwerkingsverband van de Eu niet langer werkt en aan vervanging toe is. Wanneer we aan het begin van de Griekse crisis een Europees instituut hadden gehad met ruime bevoegdheden en de beschikking over de juiste middelen voor het handhaven van de begrotingsdiscipline, dan was die minicrisis niet uitgegroeid tot een wereldprobleem. Dat is dan wel een aanslag op ieders autonomie, maar laten we wel wezen, dat is impliciet in het aanvaarden van een gemeenschappelijke munt inclusief een gemeenschappelijk muntstelsel als de ecu.
Het punt is dat je dan geen nieuwe bestuurslaag hebt boven de autonome landen. Je hebt alleen samenwerking waar die nodig of nuttig is. Ik heb er de laatste tijd een paar keer iets over geschreven op mijn site en daarbij voorbeelden genoemd van gezamenlijke instituten waar een land aan mee doet als dat nuttig lijkt en anders niet.
Het hele idee van een Europese federatie is achttiende-eeuws en achterhaald. Op hoe lager niveau eindverantwoordelijkheid kan worden gedragen hoe beter en in elk geval hoe democratischer. Delegeer alleen bevoegdheden waar dat nuttig lijkt, dat zou in mijn ogen uitgangspunt horen te wezen. Delegeren doe je aan deskundigen en niet aan internationale politici die in wezen aan niemand verantwoording afleggen. Die deskundige instituten zouden een bestuur moeten krijgen met een termijn van bijvoorbeeld vier jaar en onder controle staan van de lidstaten. Dan kunnen we het zonder Commissie en Parlement doen in Europa en daarmee veel geld- en energieverspilling voorkomen.
30-nov 2011 , 11:56
# 24 @ toon, eens met je uitgangspunt dat delegatie van bevoegdheden to locaal mogelijk moeten worden neergelegd. Dat zal echter een grondige aanpassing van de bestaande Verdragen vergen. Die zullen er ongetwijfeld ook komen, maar de richting waarin de huidige eco-eurocraten denken is tegenovergesteld aan die jij bepleit. Dat is niet alleen zorgwekkend, ook volkomen onhaalbaar. Dat betekent in feite een dictatuur van een nieuwe poitieke elite, die als ongekozen keizer tegen haar onderdanen zegt welke kleren zij mogen dragen. Dat pikt de Europese bevolking anno 21e eeuw niet meer. Maar intussen is er een acuut probleem, de euro, en staat de tent in de fik en is het bluswater op. Tom Poes verzin een list !
trias politica:
@ toon, eens met je uitgangspunt dat delegatie van bevoegdheden to locaal mogelijk moeten worden neergelegd. Dat zal echter een grondige aanpassing van de bestaande Verdragen vergen. Die zullen er ongetwijfeld ook komen, maar de richting waarin de huidige eco-eurocraten denken is tegenovergesteld aan die jij bepleit. Dat is niet alleen zorgwekkend, ook volkomen onhaalbaar. Dat betekent in feite een dictatuur van een nieuwe poitieke elite, die als ongekozen keizer tegen haar onderdanen zegt welke kleren zij mogen dragen. Dat pikt de Europese bevolking anno 21e eeuw niet meer. Maar intussen is er een acuut probleem, de euro, en staat de tent in de fik en is het bluswater op. Tom Poes verzin een list !
Die list komt van buiten, zie mijn commentaar bij Europa is aan zet !
30-nov 2011 , 12:35
# 25
toon kasdorp:
Ja, daar heb je gelijk in, het denkraam is nog helemaal Brussels. Op korte termijn kan een oplossing nu alleen uit Duitsland komen en moeten we wat bedenken om het Merkel mogelijk te maken te doen wat nodig is. Maar een beter perspectief dan Brussel is een noodzaak om het vertrouwen van de wereld in Europa terug te krijgen.
30-nov 2011 , 01:55
# 26 @Toon Kasdorp
tipo:
@Toon Kasdorp
Het subsidiariteitsbeginsel moet inderdaad beter gewaarborgd worden en een monetaire unie kun je niet opschalen zonder ook het fiscale en economische beleid in gelijke mate op te schalen. Dat is het probleem.
Een gemeenschappelijk Europees monetair beleid is op onderdelen (geen wisselkoersen, niet valsspelen dmv devalueren) subsidiar aan 17 nationale monetaire beleidsentiteiten, maar dat geldt niet voor begeleidend economisch en fiscaal beleid.
een artikel dat dat mooier uitlegt dan ik zou kunnen is deze: 'Why the euro is a force of political centralisation' - Tony Curzon Price - The Salisbury Review - anno 2000:
http://www.scribd.com/fullscreen/63910037
30-nov 2011 , 05:54
Reageren is niet mogelijk op dit bericht.