Fundamentalisten als veelbelovende hervormers
Een uitgebreide reactie op de kritiek van Alex Voets
Islamofobie? Een nuchter antwoord heeft tot op heden nog niet zo veel inhoudelijke discussie losgemaakt. Via een aantal weblogs die er inhoudelijke aandacht aan besteedden en via mails van enthousiaste lezers bereikte me wel aardig wat lof. Op enkele websteks bleken door mijzelf geschreven aanprijzingen integraal overgenomen.
De kritiek die ik tot nu toe mocht ontvangen was het niet waard om lang bij stil te staan. Op sommige fora werd - zonder enige onderbouwing en zonder verder enige opmerking over de inhoud van het boek - het rare kletspraatje in de wereld gebracht dat ik het boek had geschreven om er rijk van te worden. Elders werd ik vanwege de titel van het boek uitgemaakt voor nazi. Op nog een andere plaats werd ik bekritiseerd omdat de schrijver enkele mensen kende die enthousiast waren over mijn boek en met die mensen had die schrijver ruzie. Dat was de kritiek.
Bij de presentatie van het boek kreeg ik van redacteur Steeph van het weblog Sargasso de belofte dat hij het vóór de verkiezingen zou recenseren: hij heeft dus nog enkele weken om dat waar te maken en ik verwacht dat hij zich aan die belofte houdt. De kamerleden Tofik Dibi van GroenLinks en Paul de Krom van de VVD hebben via Facebook laten doorschemeren dat ze nog iets zullen doen met wat ik naar voren heb gebracht.
En dat was het zo ongeveer.
O nee, ik ben ook nog door enkele bekenden -leuk- en onbekenden -nog leuker- genomineerd voor de “Theodor Award” maar alles bij elkaar genomen viel de aandacht tegen.
» Zo had ik toch echt niet verwacht dat mijn verzoek aan een bekend schrijver van een spraakmakend boek over aanpalende onderwerpen om mij zijn postadres door te geven zodat ik hem een presentexemplaar kon toezenden, eenvoudigweg genegeerd zou worden. Ook niet dat anderen die ik een exemplaar toestuurde ter recensie, zelfs niet de moeite zouden nemen om me te berichten dat ze het niet bespraken.
Zelf was ik redelijk tevreden over mijn boek.
Hoewel bovendien een deel van de loftuitingen bijna tot verlegenheid stemde, ben ik me vanwege de ontvangst toch gaan afvragen of Islamofobie? nu wel zo de moeite waard is als ik bedoeld en gehoopt had.
Op zijn weblog Intercultureel, dat hij na een vrij lange radiostilte weer leven heeft ingeblazen, schreef Alex Voets nu een kritiek die wèl antwoord verdient.
Ik ben daar blij mee. Niet omdat zijn kritiek nu zoveel hout snijdt, ook niet omdat hij me stimuleerde nog wat meer uit te zoeken over een onderwerp dat hij aanstipt, maar omdat de manier waarop hij zijn kritiek verwoordt mijn twijfel uit de wereld hielp.
Waarom moeten atheïsten spiritualiteit bewonderen?
In de rest van dit weerwoord zal ik eerst het merendeel van zijn kritiekpunten weerleggen.
Op het belangrijkste en meest misplaatste kritiekpunt ga ik vervolgens nog wat uitgebreider in. Daarbij maak ik een uitstapje naar het boek Taking back Islam waar Voets (hier) oppervlakkig aandacht aan besteedde toen Intercultureel net begonnen was. In 2003 was dat.
Daarna zal ik uitleggen waarom ik Voets dankbaar ben. Overigens spreekt Voets ook wel waardering uit voor mijn boek, maar daar ga ik hier verder niet op in.
Het eerste punt van kritiek waar ik op inga hakt er direct flink in:
Het boek ‘Islamofobie’ ademt […]een sfeer uit waarin de Islam a priori wordt bestempeld tot een fakegodsdienst. Het ontkennen van óók een spirituele betekenis van de Islam, noch het gelijkschakelen van alle moslims levert echter een productieve benadering op.
Het lijken mooi en vriendelijk klinkende woorden maar ze zeggen weinig tot niets.
In mijn boek benader ik het mohammedanisme niet als een fakegodsdienst, ook al had ik daar wel argumenten voor geweten. Nee, het mohammedanisme wordt door mij benaderd als een ideologie, een gedachtegoed. Het klopt dat deze ideologie door mij zonder respect benaderd wordt. In het boek vermeld ik hierover ook expliciet en met nadruk dat ik het onjuist vind om welke ideologie dan ook met respect te behandelen. Voets ziet waarschijnlijk niets in deze insteek, -zijn goed recht-, maar hij geeft daarover geen uitsluitsel laat staan dat hij een en ander met argumenten onderbouwt.
Net als Paul de Krom van de VVD is Alex Voets blijkbaar van mening dat het belangrijk is om een spirituele kant van het mohammedanisme te onderkennen. Een positieve spirituele kant heb ik aan het mohammedanisme nog niet kunnen ontdekken maar ik doe daar ook niet zo erg mijn best voor omdat ik als atheïst en politicus niet snap wat het politieke belang daarvan is. Wat voor productiefs zou die onderkenning moeten opleveren? Is het voor het mohammedanisme zelf, is het voor enige ideologie met religieuze tint, soms noodzakelijk dat atheïsten zich over de spirituele kant ervan uitspreken? Waarom?
Er is ook geen sprake van dat ik iedereen die zichzelf moslim noemt ‘gelijkschakel’.
Een flink stuk verderop gaat Voets nog verder in deze richting:
Het is de mix van sociaal-religieuze en politieke dogma’s die het samenleven van moslims met andersdenkenden in de multi-etnische samenlevingen zo problematisch maakt. Wellicht levert die politisering van een van de grootste mondiale godsdiensten stof op voor een vervolg op het goed gedocumenteerde boek van Groenendijk, dat ook nuchter van toon is en prettig leest.
Onmiskenbaar zit er de suggestie in dat het mohammedanisme op de éérste plaats moet worden gezien als godsdienst van heel veel mensen en dat dit toch op zekere hoogte voorschrijft hoe je met deze ideologie om moet gaan. Die suggestie verwerp ik. Ook weiger ik mee te gaan met de suggestie dat het mohammedanisme een bewerking heeft ondergaan of ontwikkeling heeft doorgemaakt waardoor het (wanneer?, waar?, door wie?) gepolitiseerd is geworden: vanaf haar ontstaan is het mohammedanisme een vehikel geweest voor machtsvorming.
Pakistan versus Marokko en Turkije
Het volgende kritiekpunt is minder hard:
Tussen de regels door valt [die] nuancering [overigens] ook uit het boek zelf op te maken. Gesteld wordt dat we het in Nederland nog relatief goed getroffen hebben met onze binnenlandse moslims (bijv. pp. 77-78). Helaas blijft onduidelijk waar dat op gebaseerd is.
Dit heb ik inderdaad niet zo ver uitgewerkt. Ik geef er, verspreid over het boek, wel enige illustraties van. Het heeft natuurlijk ook te maken met de landen van herkomst. Bij een vergelijking van Nederland met Groot-Brittannië is dat snel duidelijk: Marokko en Turkije zijn buitengewoon beschaafde landen in vergelijking met Pakistan waar de meeste mohammedanen die nu in GB wonen, vandaan komen
De volgende passage past in dezelfde categorie:
Wat ook node mist is een analyse van hoe islamitische religieuze, intellectuele en politieke voorhoedes het nieuwe en waterige begrip ‘islamofobie’ instrumentaliseren om hun machtsaanspraken kracht bij te zetten.
Ook hier is wel aandacht aan besteed, maar het had meer nadruk kunnen krijgen.
Hetzelfde geldt voor de zogenaamde Antiracisme Conferenties in Durban -die in de praktijk anti-Israël conferenties bleken- en de “almaar uitdijende Euro-Mediterrane dialoog”. Wederom: er had best meer aandacht aan besteed mogen worden maar als kritiek doet het me weinig: bijna elk onderdeel, elk aspect van het boek kon, kan en zal verder worden uitgewerkt.
Dan komen we aan een heel merkwaardige passage in Voets’ kritiek:
Een sterk onderdeel van het boek vormt ook de beschrijving van maatschappelijke ontsporingen waarbij moslims in Nederland en elders betrokken zijn, zoals eerwraak, polygamie, geweldscriminaliteit en vrouwenverminking. Hoewel Groenendijk aanstipt (p. 91) dat sprake is van een “overlap van mohammedanisme en tribale cultuur”, wijst hij telkens op het oorzakelijke verband met de Islam. Daarmee volgt hij dezelfde redenering, zij het in omgekeerde richting, als het OIC, dat kritiek op welk gebruik van moslims dan ook bij voorbaat als ‘islamofoob’ bestempelt.
Hoewel de Islam als ethisch-moreel kompas zichtbaar tekortschiet om integratieproblemen in Nederland en het Westen te beheersen, toont onderzoek van het World Values Survey aan dat de doorwerking van tribale, patriarchale culturen fundamenteler is. De cultuurclash gaat, plat gezegd, meer om seks dan om spiritualiteit.
Om met dat laatste te beginnen: Islamofobie? beweert ongeveer letterlijk hetzelfde: “Dit is de eigenlijke botsing van beschavingen” (blz 224). Ik schrijf op de bladzijde die er op volgt over “kenmerken van het tribalisme waarmee het mohammedanisme als het ware is opgegroeid” en maak op tal van plaatsen in het boek er werk van om te benadrukken dat het praatje “maar dat is de cultuur” vooral voor een totalitaire ideologie niet als excuus moet worden geaccepteerd. Zeker wanneer je je realiseert dat pietluttigheden -in verhouding tot de zaken die hier aan de orde zijn is die kwalificatie toch wel op z’n plaats- als niet-eten tijdens de ramadan en dergelijke wèl vrijwel volledig zijn uitgeroeid. “Prioriteiten?” heet dan ook de paragraaf die daar expliciet aan gewijd is. Overgeslagen bij het lezen?
Zo langzamerhand wordt het patroon duidelijk: zo ernstig als Groenendijk het beschrijft mag het niet zijn en kan het dus niet zijn. Daarbij komt ook de bekende linkse apologie te voorschijn: ‘het probleem is niet uniek voor de mohammedanen’. Alsof het probleem daardoor kleiner (of groter) zou worden. Dat gaat bijvoorbeeld zo:
Bovendien komen die botsingen ook bij niet-islamitische immigrantengroepen voor (zoals in de sub-Saharaanse en Caribische gemeenschappen). In de VS bijvoorbeeld hangt een groot deel van de overwegend katholieke Latino-immigranten een primitieve machocultuur aan. Zij vormen mede daardoor een bijzonder moeilijk te integreren groep. En anders dan op pagina 76 van het boek wordt gesteld, wordt daar wel degelijk veel met Mexicaanse vlaggen gezwaaid als de belangen van deze groepen in het geding zijn. (mijn nadruk, fg)
De opmerkingen op bladzijde 75 en 76 gingen over protestmarsen na het overlijden van een Marokkaanse dief en een Marokkaan die probeerde willekeurige agenten te vermoorden. Wil Voets echt beweren dat het dan over ‘belangen’ gaat waar Mexicanen in de VS ook de straat voor opgaan, zwaaiend met Mexicaanse vlaggen? Dat de Mexicanen zich bezig houden met dat thema “kom niet aan onze criminelen”?
Nog niet voorbij het wensdenken
En dan komen we nota bene nu pas bij mijn grootste probleem met Voets’ kritiek: het onmiskenbare wensdenken.
Een belangrijk deel van zijn boek wijdt Groenendijk aan een analyse van de Koran. Zeker, veel koranverzen bevatten een onvriendelijke boodschap. Zowel binnen als buiten de islamitische wereld wordt de Koran echter uiteenlopend geïnterpreteerd. Daarbij valt op dat de groep die de Koran nog onverkort beschouwt als een letterlijk te nemen, tijdsneutraal instructieboek, geleidelijk afneemt.
Het is een raadsel waar deze uitspraak op gebaseerd is. Nu zelfs geen poging gedaan wordt om deze uitspraak te onderbouwen, moet hij helaas worden afgedaan als puur wensdenken. Dat geldt zo mogelijk in nog sterkere mate voor de volgende bewering:
Na het drama van 9/11 heeft het herinterpreteren van de Koran (in feite de relativiteit ervan implicerend) een grote vlucht genomen.
Op zich geeft het gebruik van de term ‘drama’ me al een vreemde smaak in de mond. Die term wordt gebruikt voor de gevolgen van een natuurramp of de daden van een doorgedraaid individu: maar toch niet in verband met een langdurig voorbereide daad van terreur? Spreken we van het drama van de Oostenrijkse Anschluss? Van de Goelag Archipel? In mijn ogen heeft vooral het verkopen van onverantwoordelijke smoesjes over het mohammedanisme sinds 2001 een grote vlucht genomen!
Over de hele wereld spannen individuele moslims en hun organisaties zich in om een tekstexegese te ontwikkelen die meer rijmt met moderne opvattingen over religie in een sociale en politieke context. De reactie van deze liberalere moslims op kritiek op hun heilige boek is dan ook steeds tweeledig: (i) verzen moeten in de context worden gelezen en (ii) specifieke verzen zijn tijdsgebonden.
Dit is de alinea waar ik de grootste bezwaren tegen heb, niet in het minst omdat Voets beweert dat ik aan dat vraagstuk van hervormbaarheid ‘grotendeels’ voorbijga. Niets is minder waar. Er is een compleet hoofdstuk aan gewijd en in verschillende andere hoofdstukken komt het ook aan de orde. Ik stel grote, zeer grote vraagtekens bij die hervormbaarheid. Als Voets kan aangeven waarom hij daar optimistischer over is, zal ik goed naar hem luisteren. Ik zou ook liever hebben dat het anders was, maar ik sta niet open voor een strategie van gezamenlijk de ogen sluiten voor de problemen en er maar het beste van hopen. Hoe groot die problemen ook zijn!
“Individuele moslims en organisaties” die bezig zijn met nieuwe interpretaties: in tegenstelling tot mijn boek noemt Voets er geen enkele.
In een nog diepere en venijniger val trapt Voets met zijn verhaal over ‘context’. Voor zijn verdediging kan worden aangevoerd dat hij daarin niet de enige is. Bepaald niet. Wanneer mohammedanen geconfronteerd worden met een misselijkmakend citaat uit de Koran, pareren ze in het algemeen die kritiek juist niet door het vers in de context van het hele boek te plaatsen maar door een ander vers uit de context te rukken en dit er tegenover te plaatsen. In mijn boek geef ik hiervan verschillende voorbeelden. Het meest bedenkelijke voorbeeld hiervan heeft in het boek trouwens nog veel te weinig nadruk gekregen: het verhaal over de vrouw als akker voor de man. Verspreid over het hele boek is de walgelijke gedachte erachter terug te vinden maar de verdedigers focussen op de vertaling van het specifieke woordje ‘akker’ in het betreffende vers.
Specifieke verzen zouden (steeds vaker?) als tijdgebonden worden gelezen. Grof gesteld zo ongeveer zoals de meeste christenen eigenlijk het hele Oude Testament bezien. Het probleem daaraan is dat het mohammedanisme geen equivalent kent van de evangeliën. Er blijft in die benadering zo goed als niets over naast enkele rituelen.
Maar het wordt nog gekker. Voets stelt nu:
Veel voorlieden in deze fragiele beweging staan zélf bloot aan vervolging. Toch is de betekenis ervan meer dan marginaal. Dit proces behelst immers (sic) niet meer of minder dan het begin van het onttakelen van islamitische superioriteitsclaims.
De hervormingsbeweging is fragiel en staat bloot aan vervolging en is toch niet marginaal? Hoe valt dat te rijmen? Hoe kun je marginaliteit beter omschrijven?
Volgens Voets is die beweging bovendien niet marginaal omdat hij zo bedreigend is voor het mohammedaans establishment. Ik zou een beweging om zo’n reden -die ik trouwens niet onderschrijf- hooguit interessant of misschien hoopgevend noemen.
En dan volgt het klapstuk:
In plaats daarvan nagelt Groenendijk moslims op de meest rabiate zienswijze van hun teksten vast. Daarmee wordt impliciet de spraakmakende minderheid, die dwingend uitgaat van de onaantastbaarheid van de heilige teksten, tot norm verheven.
Voets beweert hier impliciet dat de groep die uitgaat van de onaantastbaarheid van de ‘heilige’ teksten -waarom moeten wij die teksten heilig noemen trouwens?- een minderheid vormt.
Over drie cruciale vragen spreekt Voets zich dan echter niet uit.
Een minderheid binnen welke gehele groep? Een minderheid van de mensen die zich moslim noemen? In Nederland? In de wereld? Van de lieden met een agenda, een programma, met macht?
Waarop baseert hij die bewering?
En wat is ‘tot norm verheffen’?
Geen misverstand trouwens: ik verhef de Koran (en hadith, fiqh etc) inderdaad tot norm van de mohammedaanse ideologie. Wat is er mis mee om de basisdocumenten van een ideologie te behandelen als basis voor die ideologie? Voets wil toch niet beweren dat de Koran ‘maar een van de documenten’ van de mohammedaanse ideologie is?
Taking back Islam
Het lijkt dus wel of Voets mijn complete hoofdstuk over de hervormbaarheid over het hoofd heeft gezien. In dat hoofdstuk komen verschillende mensen en een organisatie aan de orde die in brede kring doorgaan voor ‘vernieuwers’ of ‘hervormers’ van de mohammedaanse ideologie. Ik laat vervolgens zien dat bij nadere beschouwing hun inspanningen helemaal niet hoopvol stemmen. Bij het schrijven van dit hoofdstuk realiseerde ik me dat ik eigenlijk nog onvoldoende onderzoek heb gepleegd om keihard te kunnen vaststellen dat er op dit vlak wereldwijd nergens iets te bekennen is dat hoopgevend genoemd zou kunnen worden. Die aanzetten zijn er wel maar ze zijn zó onbetekenend.
Net als Voets, en net als alle fatsoenlijke mensen, zou ik niets liever willen dan dat er daadwerkelijke aanzetten zouden bestaan voor het onschadelijk maken van de mohammedaanse ideologie, van het uitbannen van de schadelijke kanten ervan. Vandaar dat ik zijn bespreking van het boek Taking back Islam ook heb opgevat als aanmoediging om te bekijken of daar dan misschien wat meer hoop uit te putten valt.
Helaas werd ik zelfs na oppervlakkige bestudering alleen maar bevestigd in de vrees zoals die al verwoord was in mijn door Voets genegeerde hoofdstuk.
Het hele boek is online te bekijken en op de eerste willekeurige bladzijde van Taking back die ik bekijk (blz 239) tref ik dit aan:
Mos puts special emphasis on the ‘anywhere’. “It’s about speaking against oppression wherever you can” he continues. “If that’s gonna be in Bosnia or Kosovo or Chechnya or other places where muslims are being persecuted; or if it’s gonna be in Sierra Leone or Colombia- you know if people’s basic human rights are being abused and violated, then islam has an interest in speaking out against it, because we’re charged to be the leaders of humanity”.
Overal waar moslims het slachtoffer zijn! En de mohammedanen hebben de opdracht de leiders te zijn van de mensheid.
Gebieden waar mensen slachtoffer zijn van mohammedanen worden door hem als vanzelfsprekend niet genoemd. En zulke uitspraken zouden ons hoopvol moeten stemmen?
Op de achterflap tref ik de namen van bekende en minder bekende apologeten aan. Om te beginnen Karen Armstrong: de beroemde epileptische ex-non die Mohammed in haar veelgelezen boeken portretteert als antikapitalistisch ( ) en over de rooftochten van zijn groep vergoelijkend schrijft dat roven toen heel gewoon was.
Dan Olajuwon:
De vroegere Houston Rockets basketball speler verkondigde tegenover een grote groep van vooral jonge mensen: "Amerika heeft Islam nodig, Islam is de enige oplossing en de enige manier van leven." En hij vervolgde: "De moraliteit van Amerika is bijna failliet. Er is geen moraal."
Ingrid Mattson, die inmiddels een hoge functie heeft gekregen van Obama, heeft deze aparte visie op vrouwenrechten en mohammedanisme:
Men moet begrijpen dat Islam vrouwen behandelt als spiritueel (sic) gelijkwaardig aan mannen," zei Mattson. "Moslim vrouwen hebben de zelfde plicht om te betalen voor liefdadigheid, om vrijwilligerswerk te doen, al dat soort zaken. Wat er anders uitziet is dat de vrouwen onopvallende kleren dragen, niet om hen te onderdrukken of vernederen maar om het voor hen mogelijk te maken zich in de openbare ruimte te begeven zonder te worden lastiggevallen of afgeleid. ( bron)
Halleluja. Welk een zegen om, precies volgens de woorden van de Koran, je te kunnen onderscheiden van niet-mohammedaanse vrouwen zodat jij tenminste niet lastiggevallen wordt..
Michael Wolfe dan, de schrijver van een lofzang op het leven van Mohammed?
Islam is van nature democratisch. Islam bepleit het stemrecht en het recht om jezelf te ontwikkelen en een beroep uit te oefenen. De Koran, waarop de islamitische wet gebaseerd is, gebiedt moslims om zichzelf te besturen via discussie en overeenstemming. De moskeeën kennen geen hiërarchie van geestelijken. Bij de islam is elk individu verantwoordelijk voor haar of zijn eigen ziel.
De nadruk die ik heb aangebracht in het citaat maakt verder commentaar overbodig. (Lees hier desgewenst ook de rest van zijn weerzinwekkende uitlatingen)
Nadat ik ook me nog wat georiënteerd had op de denkbeelden van ‘hervormer’ Arsalan Tariq Iftikhar had ik het wel gehad met Taking back Islam. In de Providence Journal van 7 juni 2002 schreef deze ‘gematigde’ over Kashmir. Zijn stukje gaf hij de titel “Free Kashmir From Occupation”. Het bevat kreten als “India is ruled by an ultra-fundamentalist Hindu prime minister” en “Although predominantly Muslim, two-thirds of the country remains under Indian occupation, with the remaining third a part of Pakistan”. Kashmir is ineens een zelfstandig land geworden dat bezet wordt: de bekende insteek van fundamentalisten en extremisten wereldwijd. Zijn de mohammedanen ergens in de meerderheid dan moet er ook sprake zijn van mohammedaans bewind. Zijn tekst verwijst uiteraard ook op de bekende verdraaide wijze naar de gebeurtenissen in de Indiase deelstaat Gujarat van 2002. Hij verdubbelt het aantal mohammedaanse slachtoffers en verzwijgt de hindu-slachtoffers inclusief de 60 mannen, vrouwen en kinderen die in een trein levend verbrand werden hetgeen de aanleiding was voor de geweldsexplosie.
(bron)
Conclusie
Het is duidelijk dat ik in het geheel niet onder de indruk ben van de kritiek van Alex Voets. Omdat ik er van uitga dat hij niet alleen goedwillend maar ook intelligent is, heb ik geprobeerd te doorgronden hoe het kan dat hij zo de plank misslaat. Hoewel ik er van doordrongen ben dat niet elke alinea van mijn boek even helder geschreven is, kan dit niet de verklaring zijn. Hele hoofdstukken negeren? Geen moeite doen om zeer algemeen geformuleerde uitspraken te onderbouwen? Ik kan het slechts begrijpen door er van uit te gaan dat Alex Voets bang is. Dat zijn grote angst is dat mijn analyse klopt.
Ik ben mijn boek gaan schrijven vanuit twee met elkaar samenhangende veronderstelingen:
1. Er bestaat in het Westen nauwelijks angst voor het mohammedanisme en zeker niet voor mensen die zichzelf moslim noemen.
2. De suggestie dat er sprake is van overdreven, zelfs ziekelijke angst voor het mohammedanisme, waar mensen die zichzelf moslim noemen het slachtoffer van zijn, is onderdeel van de strategie van het mohammedaanse establishment dat daarin gedreven wordt door een ziekelijk mengsel van superioriteitswaan, onzekerheid en eigenbelang.
De tweede veronderstelling acht ik nog steeds goed onderbouwd door mijn boek maar de eerste veel minder. De angst is wijdverbreid.
Tijdens het schrijven van Islamofobie? had ik nog het idee dat dat boek er serieus aan kon bijdragen om het debat over enkele essentiële aspecten van het mohammedanisme op de agenda te krijgen.
Dat dit vrijwel volledig mislukt is, wijt ik aan mijn onderschatting van drie zaken
o de omvang van de intellectuele corruptie in Nederland,
o de mate waarin de Nederlandse media gelijkgeschakeld zijn en vooral:
o de verspreiding en intensiteit van de angst voor het mohammedanisme.
In het bijzonder de angst om over de essentie van de mohammedaanse ideologie te moeten spreken. En dat terwijl ik in Islamofobie? alleen nog maar op een aantal aspecten en niet of nauwelijks op de essentie van het mohammedaanse gedachtegoed ben ingegaan!
Hoewel de Islam als ethisch-moreel kompas zichtbaar tekortschiet om integratieproblemen in Nederland en het Westen te beheersen, toont onderzoek van het World Values Survey aan dat de doorwerking van tribale, patriarchale culturen fundamenteler is. De cultuurclash gaat, plat gezegd, meer om seks dan om spiritualiteit.
Over de hele wereld spannen individuele moslims en hun organisaties zich in om een tekstexegese te ontwikkelen die meer rijmt met moderne opvattingen over religie in een sociale en politieke context. De reactie van deze liberalere moslims op kritiek op hun heilige boek is dan ook steeds tweeledig: (i) verzen moeten in de context worden gelezen en (ii) specifieke verzen zijn tijdsgebonden.
Reacties
# 1 Beste Frans,
Ad:
Beste Frans,
ik steun je kritiek op Alex Voets.
Ik wil echter wel ingaan op wat je op deze plaats zegt:
"Een positieve spirituele kant heb ik aan het mohammedanisme nog niet kunnen ontdekken maar ik doe daar ook niet zo erg mijn best voor omdat ik als atheïst en politicus niet snap wat het politieke belang daarvan is. Wat voor productiefs zou die onderkenning moeten opleveren? Is het voor het mohammedanisme zelf, is het voor enige ideologie met religieuze tint, soms noodzakelijk dat atheïsten zich over de spirituele kant ervan uitspreken? Waarom?"
Een eidje verderop zeg je: " Ook weiger ik mee te gaan met de suggestie dat het mohammedanisme een bewerking heeft ondergaan of ontwikkeling heeft doorgemaakt waardoor het (wanneer?, waar?, door wie?) gepolitiseerd is geworden: vanaf haar ontstaan is het mohammedanisme een vehikel geweest voor machtsvorming."
Volgens mij geef je hier zelf een antwoord op je vraag "wat voor productiefs" die onderkenning zou moeten opleveren.
Het lijkt me van belang om te onderzoeken hoe vanaf het begin haar spirituele kern (wat mij betreft de mystieke filosofie) is gepolitiseert en voor machtsvorming is misbruikt, en om te proberen dit aan te tonen.
Jij zegt:
"Is het voor het mohammedanisme zelf, is het voor enige ideologie met religieuze tint, soms noodzakelijk dat atheïsten zich over de spirituele kant ervan uitspreken? Waarom?"
Nou, daarom dus, omdat machtsvorming en politisering de spiritualiteit en mystiek verkracht. En dat is hier gebeurd en gaat alsmaar door. Door hier aandacht aan te besteden pak je islam in de kern aan. Kernsplitsing! Dat betekent in het mohammedaanse referentiekader 'Fitna', scheiding, uiteenvallen van de eenheid van de oema die zoals ik het zie bijeengehouden wordt door 'Tawhid'. De enigheid van god en precies hier ligt de politieke verkrachting door mohammed van 'het ene'.
01-jun 2010 , 02:25
# 2 Ik weet niet zeker of ik je wel snap Ad. Wanneer je het hebt over "de spiritualiteit en mystiek die verkracht is" en over "haar spirituele kern" lijkt het alsof je toch van mening bent dat er ooit sprake was van een spirituele kern met positieve eigenschappen. Maar waar plaats je die dan? In de verwijzingen van de Koran naar oudere religieuze teksten? In de persoon van Mohammed? In diens interesse in religie? In zijn 'visioenen'?
Frans Groenendijk:
Ik weet niet zeker of ik je wel snap Ad. Wanneer je het hebt over "de spiritualiteit en mystiek die verkracht is" en over "haar spirituele kern" lijkt het alsof je toch van mening bent dat er ooit sprake was van een spirituele kern met positieve eigenschappen. Maar waar plaats je die dan? In de verwijzingen van de Koran naar oudere religieuze teksten? In de persoon van Mohammed? In diens interesse in religie? In zijn 'visioenen'?
Ik zie, geloof ik, echt helemaal absoluut niets in zo'n zoektocht. Of bedoel je juist dat zo'n zoektocht nodig is om voor eens en altijd en iedereen duidelijk te maken dat er nooit een positieve spirituele kern was?
Het lijkt me heel erg moeilijk om onomstotelijk 'aan te tonen' dat er niet zoiets ten grondslag heeft gelegen aan het mohammedanisme. Ik sluit zelfs niet voor 100% uit dat er daadwerkelijk een Mohammed bestaan heeft die aan zinsbegoochelingen of visioenen leidde. Mijn -politieke!- insteek is dat daardoor zijn boodschap niet meer of minder waard is: die beoordeling moet gebaseerd worden op de inhoud van de boodschap, niet op de gemoedstoestand van degene die hem uitte.
02-jun 2010 , 11:16
# 3 Nee Frans, ik geloof niet dat er ooit - historisch - sprake was van een mystieke of spirituele, zeg maar 'inwijdingsschool' of cultuur met positieve, spirituele en vredevolle eigenschappen.
Ad:
Nee Frans, ik geloof niet dat er ooit - historisch - sprake was van een mystieke of spirituele, zeg maar 'inwijdingsschool' of cultuur met positieve, spirituele en vredevolle eigenschappen.
Inderdaad denk ik dat met onderzoek naar de 'spiritualitiet' van Mohammed duidelijk kan worden dat zijn mediumschap, of in jouw optiek 'visioenen en zinsbegoochelingen', een gebruik en zelfs een misbruik van 'het absolute', 'het oneindige' waar niet over gedacht en gesproken kan worden plaatsvond.
Door het dogma van 'er is slechts een god', ontkom je er niet aan verschillende dimensies van het godsbegrip op een hoop te gooien. Het oneindige waar niet over gedacht of gesproken kan worden begint opeens te praten en zegt dingen van een scheppergod, van een stamgod of gewoon iets van de luimen van het medium zelf. Hier wordt dus spiritualiteit misbruikt en verkracht, evenals de filosofie en het gezond verstand. De macht van het oneindige en het absolute worden nu toegeschreven aan een stamgod enz. Dit is iets wat spiritueel en filosofisch niet kan.
Natuurlijk kan je ervoor kiezen om alleen vanuit atheïsme en politiek op deze zaken in te gaan. Maar je wijst dan mensen af die hun identiteit vinden in religie en spiritualiteit. Je diskwalificeert dan eigenlijk dat wat voor hun het meest essentieel is. Zij hebben op hun manier ook een handje van diskwalificeren. Ik kies er voor om de strijd aan te gaan waar hun essentie ligt.
Ik vind mijn insteek niet makkelijk, ook niet om dit alles tegenover atheïsten te verwoorden op een plaats als deze met beperkte ruimte. Klopt dat wel? Kan ik hier langere teksten plaatsen?
Ik denk erover om hier een opstel over te schrijven.
03-jun 2010 , 10:37
# 4
Open:
you people may not bveelie at all but i can and will tell you that between heaven and earth are things beyond the reach of ordinary man and women.you people do not know what knowledge is and you would not gain any knowledge if its not by some devine revelation.is this the book of the devil maybe but it sure as hell is not for ordinary folks like you people to read, you could not handle it any one of you, before you open the book of the devil you better make sure your in a right pad with GOD Jehova.
12-sep 2013 , 10:12
# 5
Frans Groenendijk:
Addressing others as "ordinary folks like you people" is another way of saying "I am exceptional". I am sure you are. However: claiming you are special as an argument in a discussion makes the rest of your arguments invalid in any civilized debate. Bye bye.
12-sep 2013 , 11:10
Reageren is niet mogelijk op dit bericht.