In de Nederlandse grondwet staat dat bepalingen van internationaal recht, die door het parlement zijn aanvaard, het karakter krijgen van wetten, d.w.z. de burgers bindende regelingen. De artikelen 93 en 94 van de Nederlandse Grondwet bepalen bovendien dat internationale bepalingen voorrang hebben boven de eigen Nederlandse wetten. In Nederland bestaat verder geen verschil in rangorde tussen de Grondwet en andere wetten. Een latere wet die in strijd komt met de grondwet geldt. Dat betekent dat de rechter de wetten niet aan de grondwet kan toetsen en hij ervan uit dient te gaan dat zij niet met de grondwet strijdig zijn, als het Parlement ze eenmaal heeft goedgekeurd.

»
Het verdrag van Lissabon, dat als de nieuwe Europese Grondwet geldt, staat wel boven alle andere Europese en nationale wetten.
Bijzonder is ook dat de nieuwe grondwet als vormgever van de Unie qua strekking geen eindpunt is, maar een begin
Wat Nederland betreft niet omdat het een grondwet is maar omdat het een verdrag is. De Nederlandse en de Europese rechters toetsen de Nederlandse wetgeving aan de Europese regelgeving en geven bij strijdigheid voorrang aan de Europese.
Dat is niets nieuws, want ook de eerdere Europese verdragen golden als bepalingen van internationaal recht en ook zij gingen boven de Nederlandse wetten. De nieuwe Europese grondwet past wat dat betreft in het bestaande recht, al is het aantal terreinen waarop Europa het voortouw gaat nemen weer uitgebreid. Maar de manier waarop deze Europese grondwet tot stand gekomen is, is wel bijzonder.

Bijzonder is ook dat de nieuwe grondwet als vormgever van de Unie qua strekking geen eindpunt is, maar een begin. Het vetorecht van de lidstaten wordt erdoor ingeperkt, zij kan in de toekomst worden aangepast met gekwalificeerde meerderheden van zowel de lidstaten als de burgers van de EU. De rechten van de lidstaten kunnen met andere woorden in opvolgende grondwetswijzigingen tot nul worden gereduceerd als daar buiten Nederland voldoende stemmen voor te vinden zijn. Wie dat als Kamerlid niet wilde had bij het Verdrag van Lissabon nee moeten stemmen, want later kan het niet meer zonder hulp van andere Europeanen. De burgers hebben zoals bekend niet meer kunnen stemmen over Lissabon. Dat zij in 2005 bij referendum het eerdere en gelijkluidende grondwettelijke verdrag verworpen hebben heeft niet geholpen. Hun volksvertegenwoordigers hebben dat volksbesluit weer ongedaan gemaakt.

De Europese grondwet is zo uitgebreid en ingewikkeld, dat praktisch niemand de hele inhoud kent of de consequenties ervan kon overzien.

U mag er daarom vanuit gaan dat zij tegenstrijdige bepalingen bevat. Het staat vast dat alle duizenden bepalingen die er in voor komen gelijkwaardig zijn, dat wil zeggen dat het Hof van Justitie zal uitmaken wat geldend recht is als zij met elkaar in strijd blijken te komen.

Staat er bijvoorbeeld in het Verdrag van Lissabon dat volksgezondheid of onderwijs tot het exclusieve terrein van de lidstaten behoort, dan kunnen wetten en maatregelen op dat terrein van de lidstaten niettemin buiten werking worden gesteld als het Hof van mening is dat een van de andere regels uit de grondwet dat vereist.

De vrijheid van het verkeer van personen en goederen binnen de Unie is in het verleden vaker gebruikt als een pretext om wetten van lidstaten buiten toepassing te laten. Bepalingen van die soort staan er nogal wat in het Verdrag.

Het lijkt een redelijk verlangen van de burgers van de lidstaten dat de Europese politiek nu eerst eens duidelijk op een rij zet waar we staan
Over het verdrag van Lissabon is onze mening niet gevraagd. Moreel hoeft niemand zich aan dat verdrag gebonden te voelen.
en hoe zij verder wil met de Europese samenwerking. Het Verdrag van Lissabon is onduidelijk in haar consequenties. Een nieuw kort en leesbaar document waarvan iedereen begrijpt wat de gevolgen zijn en op grond waarvan een duidelijk ja of nee pas goed mogelijk wordt zou aan een nieuw referendum behoren te worden onderworpen. Op 1 juni 2005 konden we moeilijk anders dan nee stemmen en dat hebben we ook gedaan. Dat Balkenende en de meerderheid van het Parlement dat besluit tegen de wil van het volk weer ongedaan hebben gemaakt bindt ons als Nederland niet.

Over het verdrag van Lissabon is onze mening niet gevraagd. Moreel hoeft niemand zich aan dat verdrag gebonden te voelen. Een simpele Nederlandse wet waarbij we de artikelen 94 en 95 van de grondwet nadrukkelijk buiten werking stellen en de voorrang geven aan de eigen wetten boven verdragen die daar inbreuk op maken zou voldoende moeten zijn om de consequenties van Lissabon binnen Nederland te vermijden. In elk geval tot we met onze bondgenoten op dit punt tot overeenstemming zijn gekomen.
Verscheen ook op het eigen weblog van Toon

Toon Kasdorp, 02-12-2011

Naar reageerveld

Reacties

# 1

trias politica:

Beste Toon, een nuttig artikel, maar een kleine, doch essentiële kanttekening is op zijn plaats. Ons land kent geen bindend referendum, daarvoor zou onze eigen grondwet aangepast dienen te worden. Derhalve kon Balkenende de uitslag van het referendum legitiem naast zich neerleggen, aangezien wij hier een representatieve democratie kennen. Ons land is dus wel degelijk gehouden aan het 'Verdrag' van Lissabon, kortweg: de Europese Grondwet.
Die is omvangrijk, inderdaad. En niet altijd even helder. Ook dat klopt. En ze getuigt bovendien van een hoge mate aan klimaathysterie. Lees het verdrag maar eens na.
De 'Europese Beweging', als ik het zo mag noemen, die sidert Delors en later Mitterand en Kohl vormgegeven is ademt een hoge mate van utopisch idealisme. Angst voor 'herhaling' van 1940. Alle Menschen sollen Brüder werden'. Ik kan niet beoordelen hoe integer die motivatie en intenties destijds waren, maar feit is, dat we heden te maken hebben met een situatie die volledig dreigt te ontsporen door een eenvormig monetair beleid te eisen voor landen, die, laat ik het vriendelijk zeggen, nogal uiteen lopen voor wat betreft hun economisch groeipotentieel. Dáár ligt de primaire weeffout van de huidige eurocrisis. En het is de vraag of die vlucht naar voren moet worden hersteld met een nieuwe vlucht naar voren, die het ESM Verdrag ons gaat opleggen, uiteraard met hulp van het IMF, want iedereen moet verantwoordelijk zijn. En dus niemand. Dit brengt de essentiële vraag op: zijn de lidstaten van Europa bereid hun nationale identiteiten op te geven voor de ideologie van Alle menschen werden Brüder ? Het antwoord laat zich raden..

We staan aan de vooravond van rampspoed. Tenzij er op korte termijn (binnen een jaar) duidelijkheid wordt geboden. Die kans acht ik echter buitengewoon klein. Brussel gaat gewoon door met haar expansie. Gisteren nog stemden de opperpriesters in Brussel in met de toetreding van het corrupte Kroatië tot de Unie.

02-dec 2011 , 01:29

# 2

toon kasdorp:

@trias politica

Je opmerking is niet klein en of hij essentieel is hangt ervan af of je dit vraagstuk juridisch of politiek wilt bekijken. Juridisch heeft ons land in haar wijsheid besloten zich via de door mij genoemde artikelen in onze grondwet te binden aan alle door haar te sluiten verdragen en uit die verdragen voortvloeiende nadere regelingen. Dus bijvoorbeeld niet alleen aan het Verdrag van Rome of dat van Maastricht, maar ook aan alle richtlijnen van de EU die op grond van deze verdragen tot stand zijn gekomen. Allemaal derogeren ze aan Nederlandse wetten, ook als die van latere datum zijn en tot strekking hebben de betrokken materie anders te regelen. Zoals je misschien weet is dat in de VS anders. Daar ontleent een verdrag haar werkzaamheid aan de wet waarmee het wordt geratificeerd en heeft het dezelfde rangorde als andere wetten. Een latere Amerikaanse wet gaat dus voor een eerder verdrag.
We kunnen, als het betrokken verdrag daar tenminste ruimte voor biedt, wel opzeggen en dan geldt het verdrag en dus ook de derogatie niet meer vanaf het moment dat de opzegging in werking treedt.
Vanuit strikt juridisch standpunt bekeken was het referendum waarmee De Gaulle de grondwet van de Vierde Republiek opzij zette een slag in de lucht, maar zij werd aanvaard door de Franse bevolking en door de Franse verdragspartners en sinds dat referendum geldt in Frankrijk de grondwet van de Vijfde Republiek.
Evenzo meen ik dat als Nederland bij wege van referendum zou besluiten dat ze haar eigen recht weer in eigen hand neemt de verdragspartners dat accepteren zouden , zij het dat we dit natuurlijk wel van te voren met de ze zouden behoren te overleggen. De vraag of we op het moment dat we dit doen al een grondwet hadden waarin in een decisief referendum werd voorzien lijkt me daarbij niet van wezenlijke betekenis, zolang maar vast staat dat in de uitspraak de volkswil tot uiting is gekomen. Ook Frankrijk kende een dergelijk referendum niet maar het heeft De Gaulle en het Franse volk niet tegengehouden
Dat is metajuridisch en niet iedereen zal een dergelijk revolutionaire gedachte willen volgen, maar als het moet dan moet het.
.

02-dec 2011 , 04:54

# 3

trias politica:

Toon, als het moet dan moet het. Maar zie jij Rutte dit doen ? Ik niet.

02-dec 2011 , 06:28

# 4

Frans Groenendijk:

Misschien wanneer we vriend Rutte een steuntje in de rug geven?

02-dec 2011 , 06:41

# 5

trias politica:

Frans, je bedoelt een schop onder zijn derrière ?
Ach, ik begrijp Rutte en De Jager wel. Ze zitten vast aan Duitsland. En Merkel roept wel heel hard dat ze geen eurobonds wil, maar dat is voor de bühne. Ze heeft tijd nodig. Om Verdragen aan te passen, intussen zet de ECB de geldpers aan en redt Frankrijk van een bankroet. Zometeen is Sarkozy misschien vervangen door een salonsocialist die er nog minder van begrijpt en daarna ? Daarna kunnen er 2 dingen gebeuren. Ofwel Duitsland en NL trekken de macht naar zich toe, ofwel de regio Noord zit in het schip en betaalt generaties lang de schulden af van Zuid-Europa. Er is ook nog een derde alternatief, maar daarover wil ik niet schrijven.

02-dec 2011 , 07:49

# 6

Caroline:

Het referendum ging over de grondwet die geen grondwet mocht heten. Het Verdrag van Lissabon verschilt niet van de grondwet. Kortom: over dat verdrag heeft het Nederlandse volk zich al uitgesproken, en wel met een luid: nee.

Kortom: de gedachte dat we geen 'nee' gezegd hebben berust op een onjuist begrip van de feiten. Ons 'nee' staat nog steeds. Dat de grondwet hier geen referendum kent, doet voor de uitslag van dat referendum niet terzake, en ook niet voor de geldigheid ervan.

Trias, dat is niet het derde maar het enige alternatief.

05-dec 2011 , 01:42

Uw reactie:

Reageren is niet mogelijk op dit bericht.

Terug naar begin artikel