Het boek - de boeken, het varken - de varkens
Aflevering 12
Twaalfde deel in het feuilleton: ‘in de staatsexamengroep Nederlands als tweede taal’, waarin we Mohammed wat beter leren kennen.
Alle cursisten over wie ik schrijf hebben een gefingeerde naam. Mohammed, degene die eerst de hem onbekende echtgenoot van zijn klasgenote feliciteert met de geboorte van hun zoon en daarna pas de moeder, en die een andere mooie klasgenote erop aanspreekt dat ze geen hoofddoek draagt, heeft zijn naam natuurlijk van mij gekregen omdat hij mohammedaan (moslim) is. Hij is tegelijk met onder anderen Berto, Ferah, Erek en Yasmine, acht weken later dan het kleine groepje van vijf, gestart.
» Mohammed is een ijverige man van net in de dertig. Hij spreekt beschaafd rustig, glimlacht vaak vriendelijk maar lijkt zich niet altijd helemaal op zijn gemak te voelen. Naarmate het jaar vordert en zijn Nederlands beter wordt, is er steeds vaker wat frictie tussen ons. Het is alsof er een voortdurende wapenstilstand is tussen ons. We doen beleefd tegen elkaar maar zoals de Engelsen het zo mooi zeggen 'There's no love lost between us.'
Mohammed is een importbruidegom, hij heeft zijn vrouw leren kennen toen die met familie op vakantie was in haar geboorteland Marokko. De vrouw woont al bijna haar hele leven in Nederland, ze werkt hier en spreekt de taal. De eerste weken spreekt Mohammed nog nauwelijks Nederlands, maar hij snapt wel veel meer dan de Spaanse Berto die slechts klanken hoort.
Mohammed heeft net als Aminata, Berto, Dragan en Pablo een universitaire studie in eigen land afgerond. Net als de andere De jonge Pool Erek probeert hem te helpen en zegt: ‘Dit is moeilijk voor jou he; varken?’academici leert hij makkelijker dan zijn veel lager geschoolde klasgenoten en hij maakt progressie. Mohammed is zo verstandig om op een gegeven moment Nederlands te gaan spreken met zijn vrouw en zijn spreekvaardigheid gaat goed vooruit. Ook pikt hij veel op van de Nederlands-Marokkaanse jongetjes aan wie hij iedere zaterdag Arabische les geeft.
De academici vinden het alle vijf prettig om grammatica te doen en de regels van de taal te leren zodat ze die zelf kunnen toepassen in hun taalgebruik. Dragan, een sympathieke uit Servië afkomstige kunstenaar, maar ook de lieve mavo-klant Birgül, heeft het dure grammaticaboek, waarvan er slechts twaalf in de docentenkamer staan, zelf aangeschaft en Berto en Mohammed hebben een ander grammaticaboek. Ik moet heel veel ‘grammaticakopietjes’ maken en doe dat vaak thuis of in de supermarkt. Het management, bij monde van Hans, wil niet dat de docenten kopiëren en 'toevalligerwijs' zijn de inkt en/of het printpapier vaak op.
Een van de eerste lessen in het grammaticaboek en een van de dingen die de cursisten moeten leren is de correcte meervoudsvorm van zelfstandige naamwoorden.
De autochtone Nederlander leert van kleins af aan dat je lepelS en keukenS zegt en boekEN en fietsEN. De cursisten moeten de meervoudsregels echter leren, oefeningen doen en nadenken wanneer je S en wanneer je EN achter een woord plakt. Ze maken oefeningen op hun kopietjes.
Mohammed vult niets in achter het woordje ‘varken’ en gedraagt zich vreemd als ik de regel nog even aan hem apart uitleg. De jonge Pool Erek probeert hem te helpen en zegt: ‘Dit is moeilijk voor jou he; varken?’ Mohammed knikt opgelucht. Ik weet zeker dat Mohammed intelligentdat hij die dag met een imam is gaan praten (over zijn heidense docent) genoeg is om de meervoudsregeltjes te snappen maar ik weet ook dat zijn Nederlands nog niet goed genoeg is om te begrijpen wat ik hem wil zeggen en deze keer ga ik maar over op het Engels. Ik spreek hem streng toe: ‘je wilt toch niet zeggen dat je vanwege je geloof écht moeite hebt met het opschrijven van het woord varken. Dit vind ik echt onzin en ik accepteer het niet.’ Hij ontkent braaf, maar blijft raar doen.
Een week later vraag ik de cursisten om beurtelings het meervoud te zeggen van de woordjes die ik op het bord heb geschreven. Toevallig krijgt Mohammed precies het varken voorgeschoteld en hij kan niet anders dan keurig het goede antwoord ‘de varkens’ oplepelen.
Mohammed verzuimt in de ruim zeven maanden dat ik hem lesgeef twee achtereenvolgende weken omdat hij dan ziek is maar verder slaat hij nooit een les over. Maar op een vrijdagmiddag, heel kort nadat het varken een paar keer in de klas is geweest, kondigt Mohammed onverwachts en gehaast aan dat hij weg moet. Hij geeft dan en ook later geen uitleg over zijn zenuwachtige manier van doen. Ik kan het absoluut niet hardmaken, maar toch denk ik dat hij die dag met een imam is gaan praten (over zijn heidense docent).
Na die vrijdag bespeur ik een verandering in zijn gedrag en hij doet nadien altijd overal goed aan mee…
Weken later laat ik de cursisten, als leerzaam en ontspannen tussendoortje vragen stellen over voorwerpjes en stukjes speelgoed zoals een zakdoek, een lepeltje, een knikker, een lucifer, een spin, een nagelschaar, een houten dolkje, een auto, een verkeersbord en een sok die ik mee naar school heb genomen. Ze moeten de aanwijzende voornaamwoorden deze, die, dit en dat en een bijvoeglijk naamwoord correct gebruiken. Serife vraagt om ‘die ronde knikker’, Berto om ‘die vieze sok’ en Shukri om ‘dat scherpe zwaard.’
Mohammed vraagt: ‘Mag ik dat kleine varken?’
Wordt vervolgd
Na het schrijven van mijn boek Inburgeren in de praktijk, persoonlijk verslag van een docent dat een periode van tien jaar beslaat, heb ik nog een jaar gewerkt bij een taalaanbieder die inburgeringslessen en taallessen verzorgt voor allochtonen die al dan niet verplicht zijn een cursus te volgen. Sinds eind juni 2011 ben ik niet meer werkzaam als docent Nederlands als tweede taal. Na lang twijfelen heb ik besloten mijn ervaringen van het afgelopen jaar als een soort feuilleton hier op Keizers en Kleren te schrijven. Dit is deel twaalf.
Reacties
# 1
Roos Friesland:
Mohammed weet al precies wat er van hem wordt verwacht.
23-jan 2012 , 02:41
# 2 Ha Roos, wat goed van je dat je de hysterie over varkentjes zo resoluut getorpedeerd hebt. Gezond verstand boven alsmaar uitbreidende redicule overgevoeligheden.
marie:
Ha Roos, wat goed van je dat je de hysterie over varkentjes zo resoluut getorpedeerd hebt. Gezond verstand boven alsmaar uitbreidende redicule overgevoeligheden.
Het zou me niks verbazen als de bruid hem thuis nog een draai om zijn importoren gegeven had.
Doe normaal Mo, anders ga je maar naar de soukh terug.
25-jan 2012 , 12:05
# 3 Marie, ik weet niet waarom Mo zijn gedrag heeft aangepast. Heeft hij werkelijk ingezien dat zijn houding en gedrag tov varkens volstrekt belachelijk is (snelle leerling...) , of weet hij wat hij moet doen om normaal over te komen?
Roos Friesland:
Marie, ik weet niet waarom Mo zijn gedrag heeft aangepast. Heeft hij werkelijk ingezien dat zijn houding en gedrag tov varkens volstrekt belachelijk is (snelle leerling...) , of weet hij wat hij moet doen om normaal over te komen?
Ik weet niet hoe het er bij hem thuis aan toe gaat, maar ik denk niet dat zijn vrouw hem die figuurlijke draai om zijn oren heeft gegeven.
25-jan 2012 , 10:22
# 4
toon kasdorp:
Ik vind het feuilleton van Roos een van de aardigste onderdelen van Keizers en Kleren. Ze schrijft beeldend en de meest anderen waaronder ik zelf schrijven analytisch. Ik zie die lessen en hun deelnemers van haar zo voor me. Wat de imam betreft die heeft vast tegen Mohammed gezegd dat hij niet moet zeuren, want imams met beide benen op de grond zijn er heus ook.
25-jan 2012 , 05:03
# 5 Dag Toon, bedankt voor je aardige commentaar.
Roos Friesland:
Dag Toon, bedankt voor je aardige commentaar.
Ik moet bekennen dat ik lang niet alle analytische stukken van 'jullie' lees. Dit hele gebeuren kost me - misschien voor anderen niet te begrijpen voor anderen - al veel energie en het geeft me nog steeds vaak een onrustig en soms triest gevoel. Misschien tot ziens. vr. groet
25-jan 2012 , 05:21
Reageren is niet mogelijk op dit bericht.