In de gekuiste versie van Westerse media is het recente geweld in Ivoorkust een “post-electoraal conflict”. Er is inderdaad een politiek (Gbagbo vs Ouattara) en een etnisch / tribaal aspect (Bété/We/Kru vs Dioula), maar de overkoepelende dynamiek is de strijd van moslims tegen christenen om de dominantie over het land.

»

Het door migratie geïslamiseerde Noorden steunt de moslim Ouattara, en het grotendeels christelijke Zuiden de christen Gbagbo.
Het geweld begon in laat maart toen Ouattara’s milities die van Gbagbo aanvielen, een proces waarin imams vanuit moskeeën de moslims opriepen tot jihad en geweld op christenen. Deze aanvallen bleven doorgaan na de arrestatie van Gbagbo op 11 april. Vele kerken werden vernield of platgebrand, priesters en gelovigen werden gekidnapt, mishandeld of vermoord. Er is weet van één massamoord in de stad Duékoué: tussen 800-1000 christenen die bescherming zochten in een katholieke missiepost zijn daar door moslims afgeslacht. Het geweld stopte dan ook toen Outtara zijn soldaten terug riep op 22 april.

Un peu d’histoire
West-Afrika is eigenlijk nog maar tweehonderd jaar grotendeels islamitisch. Islam was oorspronkelijk een kleinschalige klassenreligie onder handelaars en adelijke families maar door de vele jihadcampagnes van Afrikaanse islamleiders (dan Fodio, ‘Umar Tall, Samori Touré, de mahdi) in de 18e-19e eeuw werd het een wijdverspreide godsdienst.

De islam in Ivoorkust was overwegend gematigd en vreedzaam

Ivoorkust bijvoorbeeld kende nauwelijks moslims voor eind negentiende eeuw. Pas door de jihad van Samori Touré (1870-1897) vanuit Guinée begon de verspreiding van de Dioula (onderdeel van de islamitische Mandinka-volkeren) binnen het Noord-Westen van Ivoorkust. Touré was zelf een Dioula en wilde na zijn bekering (1870) de islam opleggen aan anderen, maar werd ook door moslims gehaat voor zijn fanatisme en slavencampagnes. Toch bleef na hem de islam nog steeds een minderheid.
Na onafhankelijkheid van Frankrijk (1960) zette de katholieke president Houphouët-Boigny (1905-1993) de grenzen ongecontroleerd open voor economische migratie, hoofdzakelijk moslims (Dioula) uit buurland Burkina Fasso, maar ook uit Mali en Guinée. Met economisch resultaat in het begin maar ook met andere gevolgen: van 25% moslim (1961) naar 39 % (1988) tot 50% (2011). Eigenlijk is de echte islamisering van Ivoorkust een proces van de laatste vijftig jaar. Het toont aan hoe snel islamisering kan gaan door de kombinatie migratie en nataliteit.
De islam in Ivoorkust was overwegend gematigd en vreedzaam, zoals past bij de pragmatische geest van handelaars die de Dioula oorspronkelijk zijn. Sinds de jaren vijftig sluipt de invloed van Wahhabi’s langzaamaan binnen door studenten uit Al-Azhar (Egypte) en pelgrims uit Saoedie Arabië. Deze kwamen terug met orthodoxere opvattingen die langzaamaan de traditionele Afrikaanse islam verdrongen. (cfr. Alle invloedrijke Afrikaanse jihadi’s van de 18-19e eeuw die uit het MO terugkwamen met radicale ideeën, van Malik Dawda Sy tot mad mullah) Deze tendens gaat door tot op vandaag, al komen de ideeën ook via het radikaal-islamitische Noord-Nigeria. Echte wahhabi’s blijven een minderheid maar een algemene orthodox-normerende invloed laat zich gelden. Traditionele (soefi)islam blijft bestaan maar heeft geen maatschappelijke invloed zoals in landen als Senegal.

Ouattara
Alassane Ouattara zijn ouders zijn Dioula-migranten uit Burkina Fasso. Hij komt uit een familie met vermeende banden tot het oude Kong-rijk of Ouattara-rijk (1710-1895), vandaag Burkina Fasso en een stukje van Noord-Ivoorkust. Vanaf 1990 was hij minister van economie onder president Houphouët-Boigny maar toen deze stierf gebruikte Ouattara geweld telkens hij naast de macht greep. Reeds in 2000 grepen zijn militanten naar wapens om de annulatie van verkiezingen te eisen. In 2002 zat hij achter de coup van een rebellenleger uit Burkina Fasso dat het land tot op vandaag opsplitste in Zuid (christelijk) en Noord (islamitisch). Ook vandaag heeft hij zijn overwinning en legitimiteit enkel te danken aan de wapens van datzelfde rebellenleger, met militaire medeplichtigheid van Frankrijk (helicopterbombardementen op paleis en radiostation).
Naast geweld is zijn tweede strategie immigratie. De burgeroorlog van 2002 was in essentie tussen Ouatarra & Co die alle moslimmigranten wilden naturaliseren (wat het land een moslimmeerderheid zou geven) en niet-moslims die dit weigerden. Zijn verkiezingsuitslag is gebaseerd op de stemmen van migranten (moslims) buiten Ivoorkust, in de praktijk niet te onderscheiden van stemgerechtigde Dioulas die er geboren zijn.
In een recent interview verklaarde hij: “Je suis musulman, mon épouse est chrétienne catholique, et mes enfants sont chrétiens protestants. Ma famille est oecuménique. Il n’y a pas de souci à se faire.” (La Croix 19-01-11)
Religieuze identiteit schijnt hem inderdaad niet te deren in zijn persoonlijk leven, maar dat betekent niets want voor zijn militanten en kiezers bloedserieus.

Soedan – Nigeria – Ivoorkust
In West-Afrika zijn enkele landen verdeeld langs een ethnisch-religieuze lijn (noord vs zuid, moslim vs christen/animistisch): Soedan, Nigeria, en Ivoorkust.

migratie uit het Noorden die als kolonisatoren veelzeggende namen geven aan hun nederzettingen/ wijken: bv. Jihad Zone, Seat of Bin Laden, Saudi Arabia

“The bloody borders of islam” (Huntington) want het gaat niet om conflicten tussen groepen maar om aanvallen van moslims op niet-moslims.
In Soedan spreken we over de oorlog tegen het christelijke/traditioneel Afrikaanse zuiden (1956-72 en 1983-2005) en etnische zuiveringen in Darfoer (2003). Beiden maken deel uit van een islamisering en arabiseringproces dat begon sinds de onafhankelijkheid (1956) en dat qua aangewende middelen (raids, massamoord, slavernij, verdrijvingen) het meeste lijkt op de Afrikaanse jihads uit de 18-19e eeuw en de eerste golf van Arabische jihad-campagnes (7e eeuw) in het Midden-Oosten. In Nigeria gaat het over moordende raids van Hausa uit het islamitische Noorden tegen het overwegend christelijke centraal-Nigeria.

Democratie is in deze context betekenisloos want een ‘meerderheid’ van enkele procenten geeft de moslims het recht anderen te domineren

Daarnaast is er migratie uit het Noorden die als kolonisatoren veelzeggende namen geven aan hun nederzettingen/wijken: bv. Jihad Zone, Seat of Bin Laden, Saudi Arabia. Gelijktijdig met ivoorkust was er in Nigeria evenzeer “postelectoraal geweld” toen in april een christen uit het Zuiden (Goodluck Jonathan) de presidentsverkiezingen won van een moslim. Moslims in het Noorden, vooral staten Kaduna en Katsina, vielen christelijke minderheden aan met een tol van duizend doden, vijftienduizend vluchtelingen, tweehonderd platgebrande kerken.

De enige oplossing voor deze conflicten ligt in het voorbeeld van Soedan waar het Zuiden zich quasi unaniem in een referendum (15 januari) uitsprak voor onafhankelijkheid. Ofwel geeft men het recht aan Ivorianen/Centraal-Nigerianen om illegale migranten terug naar buurlanden te sturen, ofwel splitst men het land in twee. Democratie is in deze context betekenisloos want een ‘meerderheid’ van enkele procenten geeft de moslims het recht anderen te domineren. Secessie zou een krachtig signaal zijn naar de islamwereld, en naar vele Afrikaanse niet-moslims, namelijk dat het geweld van de islam niet het laatste woord heeft.
Elk geostrategisch denken over Afrika kan niet zonder een visie over de (gewelddadige) opmars van islam in het continent. Maar zo niet onze Westerse politici. Zowel EU als USA en VN steunden Ouattara unaniem en hebben zo zijn machtsgreep in de hand gewerkt. Frankrijk gebruikte zelfs zijn blauwhelmen (opération de licorne) om Ouattara militair te steunen alhoewel die soldaten eigenlijk dienden om zijn vreemd rebellenleger te ontwapenen. Een maffe opmerking kwam van U.S. Secretary of State Hillary Clinton die beweerde dat Gbagbo’s arrestatie “sends a strong signal to dictators and tyrants…. They may not disregard the voice of their own people”. Cynisme uiteraard maar deels ook de beperktheid van een kaste die vastzit in de onechtheid van hun eigen verdragen en vocabularium (‘democratie’, ‘mensenrechten’, ‘islam is religie van vrede’).
Ondertussen gaat ook in Oost-Afrika het islamitische geweld door: maart dit jaar vielen in Ethiopië (60% christen, 30 % moslim) radikale moslims in de Jimma-regio christenen aan: 69 kerken verwoest, 4000 vluchtelingen. Ethiopië is een eeuwenoud christelijk bolwerk tegen de radikale islam (Soedan, Somalië, Eritrea) in de hoorn van Afrika. Reeds Ahmad Grañ, een Afrikaanse jihadi uit de 16e eeuw, probeerde al Abessinië te vernietigen om zo heel de hoorn te islamiseren. Noord-Soedan voert sinds juli raids uit op het gezamenlijk beheerde district Abyei en weigert de onafhankelijkheid van het Zuiden te erkennen als Juba aanspraak blijft maken op het district. In Kenia (78% christen, 10% moslim) krijgen lokale sharia-rechtbanken nationale zeggingskracht door de nieuwe grondwet wat ongetwijfeld tot meer conflicten zal leiden tussen moslims en niet-moslims (cfr. Noord-Nigeria).

Globalisering (van ellende)
Ivoorkust typeert hoe de Westerse buitenlandse politiek in Afrika, net zoals in de koloniale tijd, nog steeds een dochter is van de industriële politiek. Reeds in de jaren zestig onder De Gaulle had Frankrijk dubieuze militair-politieke relaties/operaties in Afrika om zijn economische belangen veilig te stellen. Dit bereikte een hoogtepunt onder de corruptie van J. Chirac in de jaren negentig.
Vandaag is er nog weinig veranderd. In 1996-2000 vormde Frans kapitaal 23% van het Ivoriaans kapitaal, en bijna 50% van het aanwezige buitenlands kapitaal. Bouygues is aandeelhouder van de Ivoriaanse elektriciteitsmaatschappij en waterleidingbedrijf. Franse banken (Societe Generale, Credit Lyonnais, BNP Paribas) bezitten de Ivoriaanse bankmarkt,

een inherent islamitische dynamiek die kan profiteren van een overkoepelende ‘globalisering’

Total 25% van de nationale raffinaderijen, France Telecom de grootste operator in het land. Van groter belang is de cacao-industrie (43% wereldproduktie) o.a. voor Nederland want Ivoorkust levert de goedkoopste grondstof dus de grootste marges zodat marktleiders in verwerking als “de Zaan” (2,5 miljard euro omzet/jaar) het peperduur kunnen verkopen in allerlei chocoladeproducten. Gbagbo nationaliseerde steeds meer en wou lonen opdrijven, terwijl Quattara de privatiseringen en goedkope grondstoffen garandeerde. Vandaar de (militaire) steun voor Quattara.
Het succes van de cacao-industrie is gebaseerd op goedkope kinderarbeid (10-16 jaar) uit buurlanden als Burkina Fasso, vandaar de enorme (moslim)immigratie die uiteindelijk het land destabiliseerde. Hetzelfde voor de ontwrichtende (moslim)immigratie naar Europa, toegestaan in ruil voor olie sinds de oliecrisis (1973), maar ook om onze dysfunctionele nataliteit economisch op te vangen. (cfr. Topman van Heineken Jean-François van Boxmeer bekloeg zich er over dat deze immigratie zijn dalende verkoopcijfers niet corrigeerde want moslims drinken geen alcohol – Elsevier, 2009-12-19) Lijkt Ivoorkust nu op Europa of omgekeerd? In beide gevallen handelt men volgens particuliere economische belangen alsof er geen grenzen zijn, geen naties, geen verkiezingen.
In wezen gaat het om hetzelfde proces: een inherent islamitische dynamiek die kan profiteren van een overkoepelende ‘globalisering’ (of ‘neoloberalisme’). Globalisering als verzamelnaam voor internationale allianties tussen wereldwijde multinationals, NGO’s en supranationale instellingen die steeds meer macht krijgen en de democratie van natiestaten ondermijnen tot afschaffen. Ze treden op als regeringen (alhoewel onverkozen) en laten financieel-economische belangen primeren op politieke en sociale belangen. Globalisering gaat gepaard met een tendens naar steeds grotere supranationale structuren: vrij op vlak van big business, maar bemoeizuchtig tot autoritair op alle andere vlakken. Het aanverwante wereldbeeld is technocratisch en materialistisch. Afgesneden van beproefde idealen als de Atheense democratie en het evangelische Rijk Gods die de menselijke conditie verbeteren.
Elk discours omtrent ‘The New Global Order’ of ‘Global Governance’ (dixit Europees president Herman Van Rompuy) is gezien deze context enkel de gevaarlijke grootspraak van oplichters en gekken.

Leestips
Remi Hauman, Jihad in Afrika, uit: “De islam: kritische essays over een politieke religie”, ASP, 2010.
Victor Mertens, De nieuwe levenskracht van de Islam in zwart Afrika en de pastorale gevolgen, Königstein: Kerk in nood, 1980.
http://survie.org/francafrique  
De foto van een angstige Gbagbo begeleidt Eduard Ciuba,  18-10-2011