Er loopt een rechte lijn van de Bloomsbury group naar de Britse krant The Guardian.
Virginia Woolf en Lytton Strachey luidden de nadagen in van the British empire en The Guardian is met de New York Times de spreektrompet van de weg-met-ons-beweging.
Ga van die kranten terug in de geschiedenis en je komt in Bloomsbury uit.

»

Stachey was een briljante schrijver die de reputatie van mensen als Kardinaal Manning en Florence Nightingale aan flarden heeft willen scheuren. Zijn Eminent Victorians is een goed geschreven boek, waarin hij zich niet veel aan blijkt te trekken van wat er feitelijk bekend was over zijn onderwerpen.

Ik heb het boek gelezen en zie het zelf heel anders dan Scheffer

Hij was geen chroniqueur en wilde dat ook niet zijn. Hij wilde zijn lezers boeien en deed dat ook. Hij had de PC Hooftprijs mogen krijgen als hij een Nederlandse schrijver was geweest, want zijn taalgebruik was van de kwaliteit van een Jane Austen. Tegelijkertijd was hij een scoundrel en een leugenaar, maar dat zijn een aantal PC Hooftprijswinnaars ook geweest en sommigen zijn het nog.
Die losse moraal wat betreft de feiten geldt niet voor het boek van de Guardian-verslaggever Jason Burke, The 9/11 wars. Paul Scheffer schrijft erover in de Volkskrant van 10 en 11 september. Ik heb het boek gelezen en zie het zelf heel anders dan Scheffer.

waarin ondermeer met valse informatie het geweld van de goedgelovige Amerikanen wordt gebruikt om onderlinge vetes uit te vechten

Het thema van dat boek is het islamisme, zeg de Taliban en Osama Bin Laden, en de strijd die er in de wereld van de islam gevoerd wordt tegen het goddeloze westen. Het begint met het opblazen van de Boeddhabeelden in Bamiyan, een krankzinnige aanslag op het cultureel erfgoed van de Boeddhisten. Het gaat dan door met de oorlogen en het geweld waarin de Taliban verwikkeld is geraakt. Burke schetst daarbij een vrij duidelijk beeld van de cultuur, waarin ondermeer met valse informatie het geweld van de goedgelovige Amerikanen wordt gebruikt om onderlinge vetes uit te vechten.
Burke beschrijft de ineffectiviteit van de kolossale technische overmacht van het westen, maar mist in zijn verhaal eigenlijk helemaal het punt van de morele superioriteit van de geallieerden. Hij ziet niet dat het de westerse ethiek is die verhindert dat het geweld meer mensenlevens kost dan strikt noodzakelijk is voor het bereiken van de militaire doelen.
Amerika kwam naar Irak en Afghanistan om er de democratie en de rechtsstaat te brengen. Bush zag niet in dat in de cultuur van Irak en Afghanistan voor democratie en mensenrechten geen plaats is en dat dit soort landen meer hebben aan good governance dan aan westerse idealen.

Het feitenmateriaal is uitstekend, maar de conclusies die Burke trekt zijn uit de lucht gegrepen.

Ongeacht wie er de leiding heeft, heerst geweld en bedrog in de moslimlanden. De oprechte poging van Bush c.s. om er vrede en voorspoed naar toe te brengen was gedoemd om te mislukken. Sinds The ugly American is er maar weinig veranderd in het onbegrip dat in de VS bestaat over de samenlevingen in vreemde landen. Dat tragische element in de oorlogen van de afgelopen tien jaar wordt door Burke niet belicht. De schrijver verliest zich in zijn details. Daarin schuilt aan de andere kant ook de waarde van het boek. Het feitenmateriaal is uitstekend, maar de conclusies die Burke trekt zijn uit de lucht gegrepen.
Er is een ander thema dat hij wel goed oppakt, waar h.t.l. weinig oog voor lijkt te bestaan en dat is dat de terreur een vorm van zelfvernietiging is. Dat zij eigenlijk geen existentiële bedreiging vormt voor de westerse landen, maar wel voor de moslimsamenleving zelf.
De Amerikaanse en Europese pers verslaan de gebeurtenissen van dit jaar in Noord Afrika en het Midden Oosten alsof het de Franse revolutie is.
Ze gaan ervan uit dat waar de mensen de straat voor opgaan dezelfde idealen zijn als die ooit in Amerika en Frankrijk de mensen in opstand hebben gebracht en daar verkijken ze zich op. Vannacht viel de Egyptische opstand de Israëlische ambassade aan. Pas na ingrijpen van de Amerikaanse president stuurde de Egyptische overgangsregering troepen om de diplomaten te ontzetten.

Duitsland en Japan zijn nu vreedzame en democratische landen omdat er in de tweede wereldoorlog erg veel doden zijn gevallen in plaats van te weinig

Dat is het soort regimes waar we in de wereld van de islam mee te maken hebben, ongeacht of het voor of na een opstand is. Het heeft geen haar gescheeld of het Egyptische leger had het voortaan zonder Amerikaanse steun moeten doen en het Egyptische volk zonder verdere economische hulp en onder dreiging daarvan heeft het gezonde verstand gezegevierd. Maar kantje boord.
De excessen die in iedere oorlog tot het onvermijdelijke repertoire behoren krijgen buiten proportie veel aandacht in het boek en dat past in de stijl van The Guardian. Ten onrechte meent hij dat er te veel doden zijn gevallen in beide oorlogen. Het omgekeerde is het geval. Duitsland en Japan zijn nu vreedzame en democratische landen omdat er in de tweede wereldoorlog erg veel doden zijn gevallen in plaats van te weinig. Voor een echte verandering in de agressieve cultuur van de islam was het tienvoudige aan doden effectiever geweest. Dat kon niet omdat de islam nu eenmaal geen serieuze bedreiging is van het westen, evenmin trouwens als China of India. Zouden de geallieerden meer geweld hebben gebruikt dan nodig was om de 9/11 oorlogen te winnen dan had dat de eigen beschaving aangetast, waarin de mensenrechten nu eenmaal de ethische kern vormen.
De macht van Amerika is anders dan Burke beweert nog steeds onaangetast en zijn onbegrip daarvoor is eigenlijk het zwakste element in het boek. Voor het overige is het goed geschreven en wie een goed en controleerbaar feitenrelaas wil kan niet beter doen dan het te kopen.
 
Verscheen zondag op het eigen weblog van Toon