De veroordeelde Heinekenontvoerder Willem H. zit intussen voor een ander delict in de nor en wil van daaruit via een kort geding verhinderen dat door een film zijn reputatie verder wordt aangetast. Een aangetaste reputatie zou zijn resocialisatie belemmeren en hij komt begin volgend jaar vrij, tenminste als alles goed gaat.

»

Hij heeft zich tijdens de ontvoering in bepaalde details anders gedragen dan in de film wordt gesuggereerd, laat hij weten. Dat hij er met naam en toenaam niet invoorkomt zal niemand verhinderen om hem te herkennen, zeggen zijn advocaten.
Dat laatste is wel waar maar dat hij een verbeterde reputatie zal genieten in Nederland als twee bekwame strafadvocaten in een civile procedure weten te verhinderen dat de film wordt vertoond, dat mag betwijfeld worden.
De raadslieden gaven een persconferentie om duidelijk te maken dat als iemand meende dat H. minder rechten had dan een ander hij dat maar zeggen moest. Dan waren ze uitgepraat. Met zulke mensen wenste de advocaat niet in debat te gaan.
Daar wilde hij, ethisch gesproken, minder mee te maken hebben dan met H., mag men aannemen.

De filosoof Peter Giesen schreef twee jaar geleden in De Volkskrant (20/4/10) over Peter R. de Vries en diens uitzending over de serielustmoordenaar Koos H.

Hij meende toen dat de kort gedingrechter een juiste beslissing had genomen door De Vries de uitzending van beelden van Koos H. te verbieden op grond van de privacy van de veroordeelde. Hij vond de uitzending wreed en sprak zelfs over een monsterlijke behandeling van de betrokkene. Hij meende dat wij, die keken en uitzonden, ons daarmee tot het niveau van H verlaagden omdat we zouden genieten van andermans pijn.

Ik chargeer hier wat, want al kun je het zo lezen, Giesen bedoelde waarschijnlijk niet anders dan dat we veroordeelden goed dienen te behandelen niet vanwege sympathie voor wat ze zijn of wat ze gedaan hebben maar op grond van het Kantiaanse aforisme dat je anderen ten alle tijde zo hoort te behandelen als jezelf behandeld wilt worden. Als hij dat bedoelde dan leest hij Kant niet goed [1].

Wat Giesen zei is ondermeer:

Ook criminelen hebben hun eigen verhaal. Hoewel een slechte jeugd niemand ontslaat van zijn verantwoordelijkheid, is het niet zo verwonderlijk dat iemand die met slaag opgroeit zelf ook gewelddadig wordt.

En :

Een wrede straf maakt een slecht mens misschien nog slechter. Iemand die boos en gefrustreerd uit de gevangenis komt, is een groot gevaar voor de samenleving.
Daarom moeten we proberen een beter mens van hem te maken.

Hij citeert hier de Engelse filosoof Grayling [2], maar aangezien hij de gedachtegang uit die citaten voor zijn rekening neemt kan hij er op aangesproken worden en dat wil ik hier verder dus ook doen.

Dat de rechter die de uitzending verbood een juiste uitspraak deed is strikt juridisch moeilijk te ontkennen: de wet maakt bij de bescherming van privacy geen onderscheid tussen gewone mensen en levenslang veroordeelden. De jurisprudentie maakt zo’n onderscheid wel tussen gewone mensen en bekende Nederlanders, die zelf voor hun bekendheid hebben gekozen. Of Koos H. in de
categorie vrijwillige BN-er valt, daar zou je over kunnen twisten. Zelf denk ik eigenlijk per saldo van niet. De rechter werd dus misschien wel gedwongen recht te spreken zoals hij deed. Maar Giesen is geen jurist, hij is filosoof en niemand houdt hem tegen om metajuridisch te redeneren, als hij dat wil.

Is de rechtsregel juist dat veroordeelden dezelfde rechten houden als gewone mensen en dat dit bijvoorbeeld in moet houden dat hun uitkeringen doorgaan,

Peter Giesen leest misschien graag teksten van criminologen. Dat zou hij misschien beter niet kunnen doen.

ze televisie op hun cel hebben en drugs kunnen gebruiken, zoals andere mensen dat ook kunnen? Ze zitten daar in de gevangenis voor straf.
Zou een soberder verblijf dan langjarig gestraften in Nederland krijgen onnodig wreed en ongebruikelijk zijn? Persoonlijk denk ik dat een internationaal onderzoek zou uitwijzen dat juist de Nederlandse methode van straffen ongebruikelijk is en dat niemand in de gewone wereld buiten Nederland een beter controle op drugsgebruik en geen tv op de cel onnodig wreed zou vinden.

Peter Giesen is geen advocaat en ook geen criminoloog maar hij leest misschien graag teksten van criminologen. Dat zou hij misschien beter niet kunnen doen. Wat zij over dit onderwerp schrijven is niet waar. Een straf zonder privacy en andere voorrechten maakt veroordeelden niet bewijsbaar slechter en de behandeling in Nederlandse gevangenissen maakt ze niet aantoonbaar beter. De recidivecijfers wijzen dat niet uit en iedere strafrechtadvocaat kan U uit eigen ervaring vertellen dat geen beroepscrimineel de Nederlandse reclassering of een tbs behandeling serieus neemt. Wat veel veroordeelden wel graag zouden willen is minder bureaucratie en meer bescherming tegen medegevangenen, maar daar hoor je criminologen zelden over.

We moeten ons trouwens niet inleven in veroordeelden, daar is het strafrecht niet voor.

Diens reputatie verder aantasten lukt ook deze film niet

Het strafrecht dient om door de ernst van de straf de ernst van de normschending aan te geven en zo de normen levend te houden in de samenleving. De verdachte heeft er recht op om slechts veroordeeld te worden op grond van wettig en overtuigend bewijs van zijn daden. Zijn straf hoort niet onnodig wreed te zijn en dat is het. Zouden we ons daarop concentreren in het strafrecht en voor de rest de zaak zo simpel mogelijk
houden, dan zouden veel van de uitglijders die daar zo vaak plaats blijken te vinden vermeden kunnen worden.

En dat de privacy van Willem H. zou worden aangetast doordat details in de film anders zijn dan ze waren tijdens de uitzonderlijk wrede behandeling van Heineken en zijn chauffeur lijkt me irrelevant. Diens reputatie verder aantasten lukt ook deze film niet.

[1] Kant was zo rationeel dat hij meende dat een veroordeelde die goed nadacht tot de conclusie moest komen dat hij terecht werd gestraft en dat hij zichzelf ook zou straffen als hij in de schoenen van de rechter stond.

[2] A.C. Grayling, Thinking of Answers, Bloomsbury, London 9781408805985 (ISBN, 2010)  
Eergisteren al verschenen op het eigen weblog van Toon