Met de kennis van toen…
Was Zalms Italofobie verkiezingsretoriek?
"Met de kennis van nu …". Wanneer een politicus een zin daarmee begint dan weet je al waar het heen gaat: duiken voor verantwoordelijkheid, Een Cohennetje doen. 'Niemand wist dat toen', 'niemand kan dat, dus waarom mij erop aankijken', 'iedereen (even) schuldig', 'overschrijding van het budget voor een metrolijn loopt altijd in de miljarden'.
Het is dankbaar werk om eraan te herinneren dat 'kennis van nu' ook 'toen' al bestond. Voor wat betreft de naderende climax voor het ESM-schandaal -de uitspraak van het constitutionele hof van Duitsland- hoef je daarvoor maar heel oppervlakkig terug te kijken naar de discussie die werd gevoerd in de aanloop tot de invoering van de euro.
6 februari 1998 schreef redacteur Ruyter van Steveninck (pdf link) van 'het economenblad' ESB (Economisch Statistische Berichten) in dit verband een interessant stukje onder de kop Zalm's Italofobie [*]. Hij 'ontmaskerde' Zalms bezwaar, geinig aangeduid als 'italofobie', als verkiezingsretoriek. Vooral de argumenten die hij gebruikte zijn in het licht van de actuele situatie heel bijzonder. Hilarisch wanneer het niet om zo gruwelijk belangrijke zaken ging. Hij sloeg als het ware tegelijkertijd de plank helemaal mis en de spijker op de kop. Best knap.
» De op dit gebied buitengewoon deskundige [**] Wilhelm Hankel, sociaal democraat nota bene, klaagde in 1997 de Duitse staat aan tijdens het verdrag van Amsterdam wegens de onrechtmatige invoering van de euro. In 2010 deed hij hetzelfde wegens de niet-legitieme bailout van Griekenland.
De Ruyter van Steveninck had het ook over die 'no bail-out clausule' en ook nog over de zogenaamde 'spread': het verschil in rente op staatsobligaties van verschillende landen. (Eerder schreef ik hier een stukje toelichting op dat begrip.)
Het is wel belangrijk dat de lidstaten er in slagen een geloofwaardige 'no bail out'-clausule af te spreken, waarbij ze beloven niet elkaars schulden te zullen overnemen. Dan leidt een hoog Italiaans overheidstekort via een afgenomen kredietwaardigheid alleen tot een hogere geëiste rente op Italiaanse staatsschuld, zonder dat de andere Europese landen daar last van hebben.
Hij besluit zijn stuk met:
Het lijkt onwaarschijnlijk dat Zalm, die als directeur van het CPB toch een naam heeft opgebouwd, dit niet zou weten. (…)
En als verkiezingsstrategie is het waarschijnlijk nog niet eens zo slecht. Veel kiezers hebben maar weinig verstand van macro-economie, maar maken zich wel zorgen over de waardevastheid van hun emu spaargelden. Volgens een recent NIPO-onderzoek is 38% van de bevolking tegen Italiaanse deelname aan de EMU, tegen slechts 20% voor.
Maar het spel dat Zalm speelt is niet zonder gevaar. Door zo sterk de nadruk te leggen op het halen van de 3%-norm wekt hij de indruk dat institutionele factoren als de onafhankelijkheid van de ECB en een geloofwaardige 'no bail out-clausule' niet meer zo belangrijk zijn. Maar hierdoor zouden de financiële markten wel eens hun geloof in het welslagen van de EMU kunnen verliezen, met mogelijke paniek als gevolg. En dat zou pas slecht voor onze pensioenen zijn.
Kanonnen.
Via de eurobonds (wanneer u de link volgt kunt u gelijk een zeer toepasselijke tekst van de Spaanse europarlementariër Ramon Tremosa i Balcells lezen) wordt eraan gewerkt om er voor te zorgen dat wanneer een hogere rente geëist wordt op de Italiaanse staatsschuld tot gevolg heeft dat ook andere Eurolanden daar last van hebben.
Alle verstandige mensen in machtsposities zouden er volgens De Ruyter van Steveninck bovendien voor zorgen dat een geloofwaardige 'no bail-out'-clausule in acht genomen zou worden: geen overname van de schuld van een euroland door andere eurolanden.
Bij het Constitutionele Hof ligt feitelijk de vraag voor of het ESM daar niet juist grandioos de hand mee licht.
De uitspraak van het hof is waarschijnlijk op 12 september. Zou er een meetbaar effect van uitgaan op het stemgedrag in Nederland: dat na de uitspraak er anders gestemd wordt dan ervoor?
Als het ESM de prullenbak ingaat zou je meer stemmen verwachten voor de euro-kritische partijen…
*) De Ruyter van Steveninck ging in op het verhaal in NRC Handelsblad 13 januari 1998, dat Zalm zou opstappen als Italië mee mocht doen met deze EMU-fase
**) "We zullen het in de komende jaren in Europa niet alleen moeten hebben van de groei van het aantal stemmen op partijen als UKIP, BFP, Echte Finnen, Front National, Vlaams Belang, PVV etc maar ook van moedige mensen zoals Hankel." Schreef ik in mijn recensie van het boek Europa wankelt over hem.
En als verkiezingsstrategie is het waarschijnlijk nog niet eens zo slecht. Veel kiezers hebben maar weinig verstand van macro-economie, maar maken zich wel zorgen over de waardevastheid van hun emu spaargelden. Volgens een recent NIPO-onderzoek is 38% van de bevolking tegen Italiaanse deelname aan de EMU, tegen slechts 20% voor.
Maar het spel dat Zalm speelt is niet zonder gevaar. Door zo sterk de nadruk te leggen op het halen van de 3%-norm wekt hij de indruk dat institutionele factoren als de onafhankelijkheid van de ECB en een geloofwaardige 'no bail out-clausule' niet meer zo belangrijk zijn. Maar hierdoor zouden de financiële markten wel eens hun geloof in het welslagen van de EMU kunnen verliezen, met mogelijke paniek als gevolg. En dat zou pas slecht voor onze pensioenen zijn.
Reacties
# 1
messenger:
Goed en duidelijk verhaal.
16-aug 2012 , 02:50
Reageren is niet mogelijk op dit bericht.