Naar een Groot of naar een Klein Syrië?
Het Sykes-Picot verdrag is geen verzinsel zoals de Protocollen van Zion, maar…
David Fromkin kwam op de titel voor zijn veelgeprezen maar te weinig gelezen boek A Peace to End All Peace, door een uitspraak van een Britse militair kort na de afsluiting van de verdragen aan het einde van De Grote Oorlog *). Toen die uitspraak nog een voorspellend karakter had dus.
Fromkins boek gaat in hoofdzaak over het einde van het Ottomaanse Rijk, maar ook het verdrag van Versailles, over Duitsland, zou je kunnen opvatten als een 'vrede(sverdrag) om aan alle vrede een einde te maken'. De tijd tussen de beide wereldoorlogen wordt soms ook wel opgevat als wapenstilstand. Dat Nederland buiten de Grote Oorlog bleef zal er wel aan bijdragen dat men hier niet zo veel in die termen spreekt. De meeste Nederlanders zullen op de vraag hoeveel tijd er zat tussen beide oorlogen vermoedelijk ook reageren met "40-18=22 jaar", terwijl 13 jaar toch het betere antwoord zou zijn: de tijdspanne tussen het verdrag van Lausanne [1] van 1923 en de nazi-inval in Rijnland in 1936 [2]. In 1918 was de oorlog tegen de Centralen -Duitsland, Oostenrijk-Hongarije, het Ottomaanse rijk en Bulgarije- nog niet echt voorbij.
De Tweede Wereldoorlog, tegen de As-mogendheden, waar Turkije géén deel van uitmaakte, werd op een totaal andere wijze beëindigd en dit leidde wel tot duurzame vrede (dat was ruim voor de invoering van de euro trouwens) [3]. Iets vergelijkbaars heeft in het Midden-Oosten niet plaatsgevonden. Voor een beoordeling van de huidige ontwikkelingen in en rond Syrië is het erg belangrijk om dat in de gaten te houden.
» De afbeelding vormt een verwijzing naar de zogenaamde Sykes-Picot-overeenkomst van 1916, die in het boek van Fromkin uitgebreid aan de orde komt. 'willekeurig door koloniale machten getrokken grenzen'
Die overeenkomst staat symbool voor het valse concept van de 'willekeurig door koloniale machten getrokken grenzen'. Anders dan De Protocollen van de ouderen van Zion is de overeenkomst geen verzinsel van jodenhaters. Door de diplomaten Sykes uit Groot Brittannië en Picot uit Frankrijk werden wel degelijk strepen op kaarten gezet met volledig voorbijgaan aan gevoeligheden van de bewoners van de betreffende delen van het Ottomaanse Rijk, het rijk dat er in 1914 voor koos om oorlog te gaan voeren tegen Frankrijk, Groot-Brittannië en Rusland.
Hoe vanzelfsprekend de gevoelens van de bewoners van deze gebieden genegeerd werden, dringt pas goed door wanneer je je realiseert wat voor de Britten de belangrijkste motivatie was om, na het behalen van de militaire overwinning op het Rijk, Frankrijk de baas te willen laten spelen over het blauwe gebied: zo konden de Fransen een welkome bufferzone vormen tussen de Britse invloedssfeer en die van de aloude rivaal Rusland [4]. Wie de tekst van de overeenkomst zelf leest [5] ziet dat deze niet gaat over het precieze afbakenen van de invloedssferen. Die grenzen worden niet precies aangegeven, de nadruk ligt helemaal op hoe Frankrijk en Groot-Brittannië in de toekomst met elkaar zullen omgaan, havens, spoorlijnen, invoerrechten. Over de lokale bevolking wordt bijna terloops opgemerkt:
The British and French government, as the protectors of the Arab state, shall agree that they will not themselves acquire and will not consent to a third power acquiring territorial possessions in the Arabian peninsula, nor consent to a third power installing a naval base either on the east coast, or on the islands, of the red sea. This, however, shall not prevent such adjustment of the Aden frontier as may be necessary in consequence of recent Turkish aggression.
The negotiations with the Arabs as to the boundaries of the Arab states shall be continued through the same channel as heretofore on behalf of the two powers.
De valsheid van het concept
In het kader van de toenemende aandacht voor Syrië wordt nu op allerlei plaatsen naar die Sykes-Picot overeenkomst (SPO) gewezen als bron van ellende. Hier een Pakistaans voorbeeld, hier een Nederlands (uit de mond van de veelgeprezen Monique Samuel, van NRC-next.)
De verwijzingen ernaar zijn om meerdere redenen vals. een verhulde vorm van revanchisme: het Ottomaanse Rijk had niet verslagen mogen worden
Ze zijn vaak ingebed in vanzelfsprekende haat tegen de Joden in het algemeen en Israël in het bijzonder. Dat is in dit kader extra wrang omdat in het overleg van S & P de Joden eigenlijk zo'n beetje 'vergeten' werden. Nog wranger is het dat we al een beetje gewend zijn aan het verschijnsel dat de Joden en Israël van de gekste dingen beschuldigd worden. [6]
De uitgangspositie is dat in het Midden-Oosten niemand verantwoordelijk is voor de eigen daden: misdaad en geweld komen voort uit armoede en achterstand -en dat is vanzelfsprekend de schuld van het Westen, de rijken- of de daders zijn betaald of slim gemanipuleerd door krachten uit het buitenland. Zelfs de haat en het geweld tussen soennieten en sjiieten kunnen niet worden gestopt: ze zijn tegen elkaar opgezet en daar kunnen ze zelf niets tegen doen.
Nog valser is de impliciete suggestie dat er ook sprake is, of ooit geweest is, van niet willekeurige, onomstreden, grenzen in het gebied. Het impliciete karakter is het meest valse eraan. Daardoor blijft buiten beeld of het alleen gaat om pure onzin en anti-westers sentiment, of dat die achterliggende andere ideeën over de grenzen alleen onuitgesproken blijven.
Die andere ideeën zijn er in twee smaken die in elkaar overlopen.
De eerste is een verhulde vorm van revanchisme: het Ottomaanse Rijk had niet verslagen mogen worden. Onder de Turken bestonden allerlei grenzen niet, die er nu wel zijn. Dat revanchisme kan alleen betrekking hebben op de Grote Oorlog of ook op eerdere verliezen. Het bizarre wikipedia-lemma over de Centralen geeft een uitstekende illustratie van dat laatste sentiment:
Aanvankelijk vormden slechts Duitsland en Oostenrijk de Centralen. Het Ottomaanse Rijk was een eeuw lang vernederd (sic), en van veel zijn bezittingen (sic) in Noord-Afrika, Oost-Europa, de Krim en de Kaukasus beroofd door de Europese grootmachten. Het hoopte de vernederingen en het grondverlies te kunnen wreken, met name op Rusland.
Dat de Ottomaanse kolonialisten hier als zielig worden voorgesteld vind ik nog niet het meest bizarre aan deze alinea: dat is het feit dat de Balkan niet genoemd wordt maar wel een periode van een eeuw. De Eerste Wereld Oorlog begon in 1914 door de aanval van de dubbelmonarchie op Servië.
Nadat de Serviërs in 1459 eindelijk verslagen waren, werden ook zij ingelijfd bij het Ottomaanse Rijk. Met de Tweede Servische Opstand begon een eeuw vóór WO I het terugdringen van de Turken uit Servië!
Een variant is dat de Ottomanen ook de slag om Wenen in 1683 niet hadden mogen verliezen.
En de slag bij Lepanto ook niet [7].
Het bovengenoemde Pakistaanse bericht begint zelfs over de kruistochten.
Dan gaat het inmiddels niet meer om revanchisme in verband met het Ottomaanse Rijk maar om de tweede smaak: het Kalifatisme meer in het algemeen.
Gebieden die ooit onder mohammedaanse overheersing hebben gestaan moeten weer onder mohammedaans bewind komen.
Dat is waar de speciale belangstelling van Al-Qaeda en anderen voor 'Andalus' vandaan komt, dat is waarom de OIC (Organization of the Islamic Cooperation) steun verleent aan de zaak van het mohammedaanse terrorisme in het zuiden van Thailand en van de Filippijnen, dezelfde organisatie die het in verband met Syrië nogal laat afweten, om nog maar eens een een eufemisme te gebruiken.
Een preek over en een in Syrië
Bekijk, wanneer u tijd heeft, onderstaande videoclip van een prediker uit Qatar, het land dat naast Saoedi-Arabië het hardste werkt aan de verspreiding van het salafistisch gedachtegoed. De eerste vijf minuten kunt u overslaan: daarin worden alleen in het Arabisch wat koranverzen en hadithteksten gezingzegd.
Het thema van de preek is 'het belang van Bilad al Sham'. Die verzen en teksten zouden bewijzen Het Syrische regime is 'extreem shia' volgens Imran Abu Moussadat de stichter van het mohammedanisme dit deel van het Midden-Oosten diverse malen genoemd zou hebben als het land van de goede gelovigen; zelfs nog voordat het door zijn legers onderworpen was: Groot-Syrië, Bilad al Sham. Dat omvat behalve het huidige Syrië ook Libanon, Jordanië, Israël en de Westbank. Hij somt allerlei 'bewijzen' op van het speciale karakter van dit gebied, inclusief het feit dat Ibn Taymiyya, de 'uitvinder' van het takfir bedrijven, [8] er vandaan kwam. Tegen het einde der tijden zullen de laatste mohammedanen er te vinden zijn en zal Isa (Jezus) in de buurt van Damascus terugkeren. (Damascus wordt ook wel als Sham aangeduid). Het Syrische regime is 'extreem shia' volgens Imran Abu Moussa, ze doen vreselijke dingen, ze drinken zelfs alcohol.
Barry Rubin rapporteert dat een vriend van hem een preek bijwoonde in de plaats Idlib, dat is in het noorden van Syrië, halverwege Aleppo en de kuststad Latakia.
Hij somt de kernpunten op.
- De prediker gebruikt consequent "Bilad ash-Sham" in plaats van "Syrië" of "as-Suriya". Volgens Rubin wijst dat op een jihadistisch-salafistische afwijzing van het bestaan van natiestaten, dat "Syrië" hier wordt voorgesteld als slechts een provincie van een toekomstige islamitische kalifaat. [maar hij tekent er bij aan dat niet iedereen het met deze interpretatie van die naam eens is]
- De ontwikkelingen in Syrië worden niet gedefinieerd als een rechtvaardige revolutie tegen een lokale dictatuur, maar eerder als een samenzwering van de Iraanse aanhangers van het zoroastrisme [de pre-islamitische religie van veel Iraniërs], zionisten, Frankrijk en Amerika. De Iraniërs zijn eigenlijk geen moslims, het zijn afvalligen. Vijanden zijn niet alleen degenen met wie u een territoriale of andere geschillen, maar het zijn vijanden van God, die moeten worden uitgeroeid.
- De grootste bondgenoten zijn de volgelingen van Zarathoestra en de zionisten. In deze soennitisch- islamitische opvatting staan Joden en sjiietische moslims op een lijn: Israël en Iran samen tegen het ware geloof.
- Verheerlijking van het Ottomaanse Rijk, het bracht het mohammedanisme tot de poorten van Wenen (sic).
- De Alawieten vormen een ketterse sekte die bestreden moet worden.
En intussen breidt het Syrische conflict zich ook uit over het Groot-Syrisch gebied: in Libanon wordt hevig gevochten tussen alawieten en soennieten.
Gisteren hebben de Fransen zich gesteld achter het idee van een no-fly zone. Syrische opstandelingen hebben daartoe opgeroepen:
Syrian rebels fighting to oust President Bashar al-Assad need the protection of foreign-guarded no-fly zones and safe havens near the borders with Jordan and Turkey, a Syrian opposition leader said on Sunday.
Battles raged on in the northern city of Aleppo, where tanks, artillery and snipers attacked rebels in the Saif al-Dawla district next to the devastated area of Salaheddine.
Abdelbasset Sida, head of the Syrian National Council, said the United States had realized that the absence of a no-fly zone to counter Assad's air superiority hindered rebel movements.
He was speaking a day after U.S. Secretary of State Hillary Clinton said her country and Turkey would study a range of possible measures to help Assad's foes, including a no-fly zone, although she indicated no decisions were necessarily imminent.
"It is one thing to talk about all kinds of potential actions, but you cannot make reasoned decisions without doing intense analysis and operational planning," she said after meeting Turkish Foreign Minister Ahmet Davutoglu in Istanbul.
Opmerkelijk dat Sida specifiek spreekt van no-fly zones bij de grenzen met Jordanië en Turkije. Je zou daardoor juist gaan denken aan het uiteenvallen: naar een of twee kleine Syriës en een Koerdisch gebied…
Noten
*) In andere landen is de Grote Oorlog is een gewone aanduiding voor de Eerste Wereldoorlog. Zo kennen in ieder geval Frankrijk en België vele monumenten voor de slachtoffers van de Grote Oorlog waar later de namen van de gevallenen van 1940-1945 aan zijn toegevoegd.
1) zie ook
2) De Japanse inval in Mantsjoerije van 1931 en de Italiaanse in Abessinië van 1935 laat ik maar buiten beschouwing.
3) In de inleiding van mijn boek noem ik dit zelfs "Misschien (…)wel de grootste stap voorwaarts in de menselijke geschiedenis ooit."
"Er werd 9…) steun gegeven aan de wederopbouw en gewerkt aan het zodanig omvormen van de politiek en cultuur in die landen dat de kans op herhaling verkleind werd. Die benadering werd een ongehoord succes.
4) Die militaire en diplomatieke strijd in Azië tussen Rusland en het Britse Rijk wordt wel aangeduid als 'The Great Game'.
5) Tekst
6) Hier over een bizar voorbeeld van Eildert Mulder: Israël moet de Arabieren helpen met hun 'lente'.
7) Ook dit Wikipedia-lemma over de slag bij Lepanto loopt over van sympathie voor de eervolle strijd van de Ottomanen tegen de christenen.
8) Meer over het takfirisme is voor wat betreft dit blog hier te vinden.
The negotiations with the Arabs as to the boundaries of the Arab states shall be continued through the same channel as heretofore on behalf of the two powers.
Battles raged on in the northern city of Aleppo, where tanks, artillery and snipers attacked rebels in the Saif al-Dawla district next to the devastated area of Salaheddine.
Abdelbasset Sida, head of the Syrian National Council, said the United States had realized that the absence of a no-fly zone to counter Assad's air superiority hindered rebel movements.
He was speaking a day after U.S. Secretary of State Hillary Clinton said her country and Turkey would study a range of possible measures to help Assad's foes, including a no-fly zone, although she indicated no decisions were necessarily imminent.
"It is one thing to talk about all kinds of potential actions, but you cannot make reasoned decisions without doing intense analysis and operational planning," she said after meeting Turkish Foreign Minister Ahmet Davutoglu in Istanbul.
Reacties
# 1
Maarten:
Frans, wat een weergaloos goed geschreven en erudiet artikel. Zo wordt een mens wijzer. In die zin, klassieke complimenten.
24-aug 2012 , 06:48
# 2
lucky9:
Dit artikel is een rots in de branding van de takiyya. Dank.
26-aug 2012 , 10:56
Reageren is niet mogelijk op dit bericht.