Nederland wordt volgebouwd
Wie op een kaart van Nederland uit rond 1950 kijkt, schrikt enorm. In die tijd waren steden rode vlekken temidden van het groen van weilanden en natuurgebieden. Inmiddels zijn de steden zodanig gegroeid dat rood overheerst en het groen hooguit nog een korte onderbreking vormt tussen grote stad en randgemeente.
Het vreemde echter is dat als bevolkingsproblematiek van Nederland in de media aan de orde komt, dan is het niet in betrekking tot overbevolking, maar zijn de kernwoorden vergrijzing en bevolkingskrimp. Beide woorden moeten ons prikkelen om in te stemmen met immigratie, want deze zou nodig zijn om de bevolking en het aantal arbeidskrachten op peil te houden. In werkelijkheid zal bevolkingskrimp enkele kleine regio’s in Nederland treffen,
» zoals Zuid-Limburg, Noordoost-Groningen en Zeeuws-Vlaanderen. Daar gaat de bevolking met 250.000 mensen dalen. De krimp wordt veroorzaakt door twee demografische bewegingen: de relatieve grote veroudering van de bevolking en het feit dat jongeren wegtrekken naar de steden.
Tegelijkertijd groeit de bevolking in de Randstad alsmede de periferie daarvan, een band met steden tussen Zwolle en Tilburg [1 ]. Het CBS verwacht dat de bevolking in dit gebied met 1,25 miljoen zal toenemen totdat in 2040 Nederland 17,5 miljoen inwoners zal tellen [2 ]. Na 2040 zal, nog steeds volgens de prognoses, de krimp inzetten.
Voor de mensen die Nederland nu al veel te vol en te druk ervaren, kan dit opbeurend nieuws lijken. Nog even een kwart eeuw volhouden, Het aantal woningen zal dus met 800.000 toenemenmaar dan is het ergste leed toch echt voorbij. De schaduwkant van de CBS prognose is duidelijk: de komende twee generaties zal Nederland nog steeds vol en druk zijn, want zelfs als de krimp na 2040 werkelijk inzet, dan zal de bevolking veel trager dalen dan ze tot 2040 is gegroeid. Tot rond 2100 zal de bevolking van Nederland rond de 17 miljoen of hoger bedragen.
Er zijn echter een aantal redenen om niet vrolijk te worden op grond van de verwachtingen van het rapport van het PBL en het CBS.
In ditzelfde rapport verwacht men namelijk dat de gezinsgrootte verder zal afnemen naar 2,12 personen per huishouden in 2025, waarna een stabilisering intreedt. Het aantal woningen zal dus met 800.000 toenemen. Voor deze woningen zal in veel gevallen een auto komen te staan, er is een weg nodig die naar die woning leidt en bij deze woningen zullen er winkels en bedrijven worden gebouwd. En ook nog scholen, sportvelden, restaurants, bushaltes, jachthavens, ziekenhuizen, hotels, zwembaden, begraafplaatsen, parkeerterreinen en bowlingbanen.
Anders gezegd: er zullen nog twee steden ter grootte van Utrecht bij moeten worden gebouwd.
Verder is het de vraag of de prognose van het CBS realistisch is wat betreft de bevolkingsgroei. Het CBS baseert zijn prognoses voornamelijk op natuurlijke aanwas, maar sinds 1970 wordt de bevolkingsgroei volledig veroorzaakt door immigratie. In het rapport wordt toegegeven dat het CBS zijn verwachting voor 2040 heeft bijgesteld van 17 miljoen naar 17,5 miljoen mensen [3]. Dat is een half miljoen – net zo veel als gemeente Utrecht (312.000) en Almere (192.000) bij elkaar. Een bijstelling die enorme gevolgen heeft voor de ruimte in Nederland.
Meestal waren de prognoses te voorzichtig en groeide de bevolking en de mobiliteit sneller dan waren voorzien, zo is gebleken uit een vergelijkend onderzoek over de periode 1970-2000 [4].
Overigens heeft het CBS de prognose van 2009 voor 2040 al weer bijgesteld naar 17,84 miljoen inwoners [5]. Dat betekent nog eens een stad als Utrecht erbij. De constructiesector kan tevreden zijn.
Het bovenstaande heeft op bestuurlijk niveau geleid tot het plannen van de VINEX-wijken die sinds 1991 gebouwd worden. Er zullen 634.800 woningen tot 2015 gebouwd worden in meer dan vijftig grote locaties in het hele land [6], maar voornamelijk in de Randstad en de periferie daarvan. Al deze locaties gaan ten koste van de open ruimte in Nederland.
Er komt niet meer ruimte voor Nederlanders, maar juist minder.
Het afnemen van het aantal personen per huishouden (de gezinsverdunning) heeft grote invloed op het consumptiepatroon van mensen. door deze ontwikkeling alleen moeten al een 750.000 woningen bijgebouwd worden. Dit aantal zal geheel veroorzaakt worden door migranten, omdat onder autochtonen en westerse migranten de gezinsgrootte praktisch niet meer daaltDe gezinsverdunning op zich maakt al dat er steeds meer woningen gebouwd moeten worden voor hetzelfde aantal mensen. Daarnaast willen deze mensen actief zijn, zich ontplooien en contact hebben met anderen. Ze doen een toenemend beroep op vervoersmogelijkheden en dus een groter beslag op de openbare ruimte. Door schaalvergroting zijn er steeds minder verkooppunten voor veel goederen en diensten, zodat de consument zich over steeds grotere afstanden moet verplaatsen om de goederen of diensten af te nemen. Dit wordt deels gecompenseerd door het combineren van aankopen of het laten bezorgen, maar het laatste vergroot uiteraard weer de transportstroom.
Naast de gebruikelijke woningen telt Nederland ook nog zo een 400.000 woningen zonder ingeschrevene [7], waarvan tenminste een kwart ook als recreatiewoning of tweede woning geregistreerd staat.
Weergegeven in kerncijfers [8] ontwikkelden de huishoudens in Nederland zich als volgt:
| Bevolking van Nederland | 1950 | 2010 |
| 1-persoons huishoudens | 245.000 | 2.670.000 |
| Meerpersoons huishoudens | 2.290.000 | 4.717.000 |
| Totaal huishoudens | 2.535.000 | 7.387.000 |
| Aantal personen per huishouden | 3,93 | 2,22 |
| Bevolking van Nederland | 10.026.000 | 16.574.989 |
Duidelijk is dat de enorme groei van het aantal 1-persoons huishoudens invloed heeft op het aantal woningen. Rond 1.900.000 woningen zijn gebouwd als gevolg van de gezinsverdunning. Daarnaast ongeveer 1.400.000 woningen als gevolg van toename door immigratie en de natuurlijke aanwas onder migranten omdat de vruchtbaarheid onder hen hoger ligt dan onder autochtonen en westerse migranten.
De vruchtbaarheid onder niet-westerse migranten (voornamelijk uit Marokko en de rest van Afrika) is aanzienlijk hoger dan die onder autochtonen [9], namelijk resp. 2,5 en 2,8 per vrouw tegen 1,8 onder autochtonen. De daling van de grootte van huishoudens naar ongeveer 2,1 betekent dat er door deze ontwikkeling alleen al een 750.000 woningen bijgebouwd moeten worden. Dit aantal zal geheel veroorzaakt worden door migranten, omdat onder autochtonen en westerse migranten de gezinsgrootte praktisch niet meer daalt.
Daar staat wel tegenover dat de gemiddelde grootte van woningen iets gedaald is.
Kortom: tot 2050 zullen er zeker drie steden ter grootte van Utrecht bijgebouwd worden, als we kijken naar de oppervlakte die nodig is als gevolg van immigratie en gezinsverdunning. Voor de jeugd van nu lijkt me dat een benauwend vooruitzicht.
In de praktijk zal de groei gerealiseerd worden door nieuwe VINEX-locaties en zullen middelgrote steden er links en rechts wijken bijbouwen, zoals al is gebeurd in Utrecht (Leidsche Rijn), Amersfoort (Vathorst) en Zwolle (Diezerpoort). Deze ‘wijken’ omvatten vaak duizenden woningen en zijn dus eigenlijk een dorp of stad op zich. Geleidelijk aan zal een band van steden en gegroeide dorpen ontstaan die de Randstad bijna naadloos verbindt met het Roergebied en de stedendriehoek Antwerpen-Brussel-Gent. De schamele restanten natuur die her en der nog overblijven zijn eigenlijk weinig meer dan parken waar het beheer minimaal is. Diersoorten zullen verdwijnen doordat bezoek van mensen, verlichting en lawaai hun leefwijze onmogelijk maakt.
Voor echte natuurbeleving zullen Nederlanders voortaan naar het buitenland moeten reizen. Toch ervaren Nederlanders de stedelijke omgeving als minder aantrekkelijk dan de landelijke omgeving, zozeer zelfs dat het de prijzen van woningen met zo een 10 % beïnvloeden kan. De conclusie lijkt onvermijdelijk: wonen in Nederland zal de rest van deze eeuw alleen maar minder aantrekkelijk worden door de voortschrijdende verstedelijking. Bij onveranderd beleid zal Nederland minder leefbaar worden.
Noten:
1 Regionale Bevolkingsprognose 2009-2040, publicatie van Planbureau voor de Leefomgeving en het CBS, p. 5-6.
2 Regionale Bevolkingsprognose 2009-2040, p. 17.
3 Regionale Bevolkingsprognose 2009-2040, p. 17.
4 De Jong en Annema, De geschiedenis van de toekomst, 2010, p. 18. Hieruit bleek dat 13 van 20 prognoses de ontwikkelingen te laag hadden ingeschat.
5 CBS, tabel Kerncijfers van de bevolkingsprognose 2010-2060.
6 Bron: http://www.vinex-locaties.nl/Infocorner/wat_is_vinex.htm
7 CBS, 1 januari 2008. “Bijna zes procent van de woningen niet bewoond”.
8 CBS, Tabel huishoudens, grootte, samenstelling.
9 CBS, “Totaal vruchtbaarheidscijfer naar herkomstgroepering”.
Reacties
# 1
trias politica:
Dank voor dit stuk. Ik waarschuw al tijden tegen de demografische tijdbom van de niet-westerse immigratie. Tot nu toe tevergeefs. Kijk naar de plaatjes (jammer dan heel NL er niet op staat). Het IJsselmeer moet helemaal worden gedempt vrees ik.. Ik kan mij nog herinneren dat in de jaren zestig het veengebied tussen Vinkeveen en Wilnis een prachtige biotoop was. Gaat men er nu kijken, dan ziet men dichtgegroeide sloten. Vwb demografische ontwikkelingen: het CBS voorspelt voor 2050 5 miljoen allochtonen....... I rest my case.
03-nov 2011 , 02:14
# 2 Zo jongens en meisjes, een professor die het zelfde zegt, daar schieten we mee op. Merk ook de gezegende leeftijd van de man, professoren in actieve dienst wagen zich niet aan zulke publicaties.
Stradi:
Zo jongens en meisjes, een professor die het zelfde zegt, daar schieten we mee op. Merk ook de gezegende leeftijd van de man, professoren in actieve dienst wagen zich niet aan zulke publicaties.
De politiek correcte dictatuur heerst ook in de rest van de EU. Wat een knal zal dat geven als die puisten met opgekropte waarheden vol woede openspat.
‘Een catastrofe.’
Filosoof en ethicus Etienne Vermeersch ziet overbevolking als het grootste mondiale probleem van het moment.
http://www.etiennevermeersch.be/artikels/wijsbegeerte-ethiek/milieufilosofie/etienne-vermeersch-geboorteplanning-lijkt-taboe
http://www.etiennevermeersch.be/artikels/godsdienst-religie
03-nov 2011 , 08:13
# 3 Voor alle duidelijkheid;
Stradi:
Voor alle duidelijkheid;
© NRC Handelsblad
Filosoof Etienne Vermeersch, volgens een panel van het weekblad Knack de invloedrijkste intellectueel van Vlaanderen, vindt het vervelend dat Vlaanderen en Wallonië uit elkaar groeien. België, zegt hij, is langzaam aan het verdwijnen. Maar wat hij echt erg vindt: "Vlaanderen en Nederland groeien ook uit elkaar. Dat is veel pijnlijker."
Een interview door Petra de Koning uit het NRC Handelsblad
Waarom?
"Met Nederland vormen we één gemeenschap, we delen romans, toneel, poëzie, we voeren dezelfde debatten. Met twintig miljoen mensen is dat veel rijker dan met vijf."
http://www.etiennevermeersch.be/artikels/wijsbegeerte-ethiek/cultuurfilosofie/zonder-de-rede-leven-zinloos
03-nov 2011 , 08:30
# 4 De megalomane premier Kok riep: "Op naar de 20 miljoen".
Andre van Delft:
De megalomane premier Kok riep: "Op naar de 20 miljoen".
Nederland is eigenlijk een gigantisch sociaal experiment. Waarom kunnen die lieden niet gewoon met SimCity spelen?
03-nov 2011 , 08:45
# 5 Nederland is overvol, dat is al deccenia lang bekend maar Een mens, net als een dier overigens, heeft een bepaalde ( groote, soort) omgeving nodig wil hij/zij goed kunnen leven. Wij "gedragen"ons in de grote steden als opgehokten!!
witroos:
Nederland is overvol, dat is al deccenia lang bekend maar Een mens, net als een dier overigens, heeft een bepaalde ( groote, soort) omgeving nodig wil hij/zij goed kunnen leven. Wij "gedragen"ons in de grote steden als opgehokten!!
De partij die dit aan de orde brengt heeft mijn stem!!
03-nov 2011 , 01:38
# 6 Een buitengewoon nuttig stuk. Eén aspect ervan zit me echter niet lekker. Eerst het goede. Op de eerste plaats natuurlijk het onzinnige verhaal over de wenselijkheid of zelfs noodzaak van grootschalige immigratie. De koppeling van immigratie aan vergrijzing is rampzalig: ik weet niet of het vooral krankzinnig of vooral misdadig is om die twee begrippen met elkaar te verbinden. Zie hierover met name mijn zeer boze stuk over AJBoekestijn dat ook verwijst naar 'Bezorgde vaders': zie bij de aanbevolen stukken, rechts op de voorpagina.
Frans Groenendijk:
Een buitengewoon nuttig stuk. Eén aspect ervan zit me echter niet lekker. Eerst het goede. Op de eerste plaats natuurlijk het onzinnige verhaal over de wenselijkheid of zelfs noodzaak van grootschalige immigratie. De koppeling van immigratie aan vergrijzing is rampzalig: ik weet niet of het vooral krankzinnig of vooral misdadig is om die twee begrippen met elkaar te verbinden. Zie hierover met name mijn zeer boze stuk over AJBoekestijn dat ook verwijst naar 'Bezorgde vaders': zie bij de aanbevolen stukken, rechts op de voorpagina.
Maar verder vooral omdat het stuk niet bij oppervlakkige wenselijkheden en angsten stopt maar ook inzoomt op het ruimtebeslag, woningbezetting en regionale verschillen. Dit gaat tenminste ergens over.
Waar ik wat moeite mee heb is het gemakkelijke heenstappen over het ongezond lage kindertal onder autochtonen vooral omdat het gecombineerd wordt met een sentiment van "we moeten als mensen niet zo veel ruimte opeisen van de natuur".
Ik moet denken aan mijn biologie-leraar Marquenie die 45 jaar geleden ons attent maakte op het merkwaardige verschijnsel dat mensen in flats opgestapeld leven en het vee alle ruimte heeft, met volop groen om zich heen. Ik ben er voorstander van dat in bepaalde delen van het land planten en (wilde) dieren voorrang houden/krijgen boven de mens maar ik vind het vooruitgang wanneer meer mensen wat meer ruimte om zich heen hebben. Dat kaartje van 1950 staat ook voor een woonkamer van 16 vierkante meter voor een gezin met 6 kinderen en smalle straten waar geen plaats was voor bomen of ander groen en al helemaal niet voor uitzicht. (ja ik heb het over mijn eigen jeugd).
De aarde kan best 20 miljard mensen huisvesten hoor. Er is niets mis mee wanneer je 3 of 4 kinderen krijgt.
03-nov 2011 , 03:37
# 7 Misschien is het met veel techniek mogelijk om 20 miljard mensen te huisvesten op aarde. Met name buiten Europa is nog veel ruimte. Maar het bevolkingsvraagstuk - en dat is misschien in dit artikel nog niet duidelijk genoeg gesteld - draait niet om de aantallen mensen of de techniek.
Ester Losita:
Misschien is het met veel techniek mogelijk om 20 miljard mensen te huisvesten op aarde. Met name buiten Europa is nog veel ruimte. Maar het bevolkingsvraagstuk - en dat is misschien in dit artikel nog niet duidelijk genoeg gesteld - draait niet om de aantallen mensen of de techniek.
Toen een gezin in 1950 in een kleine woonkamer leefde, was er bijna altijd wel in de buurt open ruimte, die niet werd verziekt door rijen wachtende auto's, enorme parkeerterreinen of de angst voor de file terug naar huis. De beleving van de ruimte daarbuiten was totaal anders dan nu het geval is.
Dat is wat in het artikel wordt aangestipt: de ruimte daarbuiten is tegenwoordig zo druk in gebruik, zo doorsneden door wegen en andere belangen, dat het onprettig begint te worden.
En als de aarde 20 miljard mensen telt, zal Nederland wellicht 30 of 40 miljoen daarvan voor zijn rekening nemen. Het zal best mogelijk zijn, maar zal het ook nog leefbaar zijn?
Tenslotte het element van onzekerheid. In Afrika kan de voedselproductie makkelijk verdubbeld worden, indien moderne productiemethoden worden ingevoerd. Maar niemand kan inschatten waar de techniek van productieverhoging en hergebruik ons in de steek zal laten: zal het bij 8 miljard zijn of bij 12 miljard? Als het eenmaal zover is, is het de vraag wat er zal gebeuren. Maar moeten we het wel zo ver laten komen?
03-nov 2011 , 04:20
# 8 Die laatste zin vat precies samen waarover ik struikel. Wie is die 'we'? De we van Europa, maar ook van Japan, China, Zuid en Noord Amerika en nog veel andere landen hebben allang een koers ingezet van het niet zo ver laten komen. Alleen onder Afrikanen, onder mohammedanen, in India en enkele verspreide kleine groepjes staat de koers nog op groei. En in een deel van de landen met mohammedaanse meerderheid is het aantal kinderen per vrouw ook al aardig in de richting van de 2 gegaan (er is alleen nog een zeer sterk na-ijl effect omdat in veel van die landen zo'n groot deel van bevolking nog niet eens aan reproduceren begonnen is.
Frans Groenendijk:
Die laatste zin vat precies samen waarover ik struikel. Wie is die 'we'? De we van Europa, maar ook van Japan, China, Zuid en Noord Amerika en nog veel andere landen hebben allang een koers ingezet van het niet zo ver laten komen. Alleen onder Afrikanen, onder mohammedanen, in India en enkele verspreide kleine groepjes staat de koers nog op groei. En in een deel van de landen met mohammedaanse meerderheid is het aantal kinderen per vrouw ook al aardig in de richting van de 2 gegaan (er is alleen nog een zeer sterk na-ijl effect omdat in veel van die landen zo'n groot deel van bevolking nog niet eens aan reproduceren begonnen is.
'Don't bring the worst fear, fear to bring children into this world"
03-nov 2011 , 04:37
# 9 Ik ben het eens met Ester Losita: het p[robleem van overbevolking valt niet te onderschatten. Idd, moeten we het zover laten komen ? Zolang de voedselproductie in Afrika niet door geciviliseerde naties ter hand wordt genomen (China en India zijn bezig daar een begin mee te maken) én er tegelijkertijd geen begin wordt gemaakt met geboortebeperking in dat continent, blijft het dweilen met de kraan open.
trias politica:
Ik ben het eens met Ester Losita: het p[robleem van overbevolking valt niet te onderschatten. Idd, moeten we het zover laten komen ? Zolang de voedselproductie in Afrika niet door geciviliseerde naties ter hand wordt genomen (China en India zijn bezig daar een begin mee te maken) én er tegelijkertijd geen begin wordt gemaakt met geboortebeperking in dat continent, blijft het dweilen met de kraan open.
En Frans, leuk pleidooi voor geboorte groei, maar feit is en blijft, dat de verstedelijkte omgeving van een land als Nederland voor mij geen bijdrage geeft aan een verbetering van het leefmilieu. Voor mij was dát de centrale boodschap uit dit stuk, die ik van harte onderschrijf.
03-nov 2011 , 08:06
# 10 I.b.t. #8
Ester Losita:
I.b.t. #8
De 'wij' betreft in de eerste plaats de bevolking van Nederland en Europa, die verantwoordelijk zijn voor hun eigen leven en gemeenschap. Als de bewoners van Afrika ondanks alle beschikbare inzichten menen dat het krijgen van 5 of 6 of meer kinderen per vrouw een goed idee is, dan is het hun goed recht om hun gemeenschap zo in te richten. Maar dan ook zelf graag de problemen die daaruit voortvloeien, oplossen.
03-nov 2011 , 09:43
# 11 Als de mensen in Nederland gemiddeld tachtig jaar worden en er wonen ruim 16 miljoen mensen, zonder dat er veel positieve of negatieve groei zit in de bevolking, dan sterven er gemiddeld ruim 200.000 per jaar. Per dag is dat vijf of zes honderd. Die zes honderd mensen ken ik niet, of ik ken er hooguit een paar. Het overlijden van mensen die ik niet ken is niet iets waar ik me mee bezig houd. Met andere woorden, die getallen zijn voor mij statistieken en geen mensen van vlees en bloed. Het zijn geen naasten zoals dat vroeger heette.
toon kasdorp:
Als de mensen in Nederland gemiddeld tachtig jaar worden en er wonen ruim 16 miljoen mensen, zonder dat er veel positieve of negatieve groei zit in de bevolking, dan sterven er gemiddeld ruim 200.000 per jaar. Per dag is dat vijf of zes honderd. Die zes honderd mensen ken ik niet, of ik ken er hooguit een paar. Het overlijden van mensen die ik niet ken is niet iets waar ik me mee bezig houd. Met andere woorden, die getallen zijn voor mij statistieken en geen mensen van vlees en bloed. Het zijn geen naasten zoals dat vroeger heette.
Dat sterven, dat mij niet deert, dat gebeurt terwijl iedereen meeleeft met een twintigtal gijzelaars die in Mali worden vrijgelaten of met zeventig Nederlandse slachtoffers van een vliegramp in Libië. Wij huiverden bij de aanslagen en ontvoeringen in Bagdad en Jeruzalem. De televisie maakt dat lijden tot iets wat naast de deur gebeurt en mij daarom wel aangaat.
Statistisch gesproken is het aantal mensen in Nederland en op de wereld te groot. Dat is helemaal zo als we mensen zien als onderdeel van een ecologie waar nu jaarlijks planten en diersoorten verdwijnen. Dat de wereld een ecologische ramp ondergaat is geen omstreden kwestie meer.
Die negatieve invloed op het voortbestaan van andere dieren hadden onze voorouders al in het stenen tijdperk. Het handjevol Indianen in Noord Amerika heeft daar voor de uitroeiing van praktisch alle grote zoogdieren gezorgd behalve dan de buffalo. Die kreeg door de chaos in de ecologie juist zijn kans in zulke waanzinnige aantallen de prairies te bevolken. Maar dat uitroeien van diersoorten gebeurde onwetend. Nu zien we wat er gebeurt. De ramp vindt plaats onder onze ogen en is er niets wat we er aan kunnen doen,met alle inspanningen van milieu- of dierenbeschermingsorganisaties. Het is ook niet zo, wat veel mensen denken, dat de gevolgen nu erger zijn in de Westerse wereld dan in de ontwikkelingslanden, eerder het omgekeerde. Het aantal mensen is domweg te groot en dat geldt daar net zo goed als hier.
De gevolgen van de overbevolking zijn niet minder ingrijpend voor de menselijke samenleving dan voor de wereld als geheel. Vooral in dat deel van de wereld dat nog met de oude leefvormen van landbouw en veeteelt of jagen en verzamelen verkeert. Daar gelden nog de Malthusiaanse bevolkingswetten die door de industrialisatie elders in de wereld voorlopig en schijnbaar ongestraft met voeten worden getreden.
15-jan 2012 , 06:49
Reageren is niet mogelijk op dit bericht.