Al vele jaren vertrekken er meer autochtone Nederlanders naar het buitenland dan dat er terugkeren na een emigratie. In de periode 1995-2010 zijn er 235.000 autochtone Nederlanders méér vertrokken dan er terugkeerden (bron: CBS, Migratie naar land van herkomst). In dezelfde periode kwamen er 1.000.000 vreemdelingen naar Nederland, zodat het migratiesaldo toch nog een overschot vertoonde van 712.000 personen.

»
In 2008 heeft het NIDI onderzoek verricht naar de motivatie van de vertrekkende Nederlanders onder de naam ‘Weg uit Nederland’ (publicatie 75, pdf). De belangrijkste motivatie blijkt te liggen in de beleving van de Nederlandse omgeving (het publieke domein genoemd in de studie).

Als belangrijkste motiverende factor werd door zowel thuisblijvers als emigranten genoemd de bevolkingsdichtheid; daarna volgden mentaliteit van de bevolking, criminaliteit, stilte, milieuvervuiling, en natuur (p. 68). Factoren die met inkomen te maken hadden kwamen pas veel later, een derde van de respondenten verwachtte er zelfs op achteruit te gaan. De belangrijkste motivatie is kennelijk de mening over wat kwaliteit van leven inhoudt.

Opmerkelijk is dat 90 % van de emigranten het gewenste land al kent van eerder bezoek (p. 54), maar desondanks heeft 42 % van hen
De pensioenemigratie speelt in dit geheel een bescheiden rol
geen enkel sociaal contact in het betreffende land (p. 60). Dit laatste gegeven speelt een belangrijke rol, omdat uit de gegevens blijkt dat hoe meer mensen men al kent in het land van bestemming, hoe groter de kans is dat de emigratie binnen twee jaar wordt uitgevoerd.
Ongeveer 1 op de 3 mensen die serieuze migratieplannen heeft voert deze ook werkelijk uit, 24 % van de mensen met migratieplannen voert deze binnen twee jaar uit (p. 72).

De groep mensen die min of meer serieuze emigratieplannen heeft bedraagt ongeveer 3 % van de autochtone bevolking, dus ongeveer een half miljoen mensen (p. 71).

De pensioenemigratie speelt in dit geheel een bescheiden rol: per jaar vertrekken ongeveer 3000 personen van 65 jaar en ouder naar het buitenland (p. 77). Deze emigratie betreft overwegend mannen en speelt zich voor 70% af in naburige landen: België, Duitsland, Frankrijk en Spanje. In de groep 60+ keert 10% binnen twee jaar terug, maar na een jaar of zeven is dat al 50 % geworden (p. 100). Opmerkelijk is dat de pensionado’s overwegend (78 %) wensen te wonen in een gewone buurt met contact met de locale bevolking (p. 88).

Hoe diep de onvrede over het publieke domein zit bij de mensen, blijkt uit een ander NIDI onderzoek, namelijk naar Meningen en opvattingen van de bevolking over aspecten het bevolkingsvraagstuk (MOAB, NIDI rapport 62). Rond 1975 was de mening van de overheid dat er gestreefd moest worden naar een stabiele bevolkingsomvang van 14 miljoen mensen (p. 11), waarbij men rekening hield met een periode van vruchtbaarheid onder de vervangingsfactor. In 1986 verwachtte het CBS nog 15,8 miljoen mensen in 2010 (p. 14), daar zitten we in werkelijkheid twee miljoen mensen overheen. In een eerder artikel betreffende de overbevolking van Nederland beschreef ik al dat allerlei instituten die zich met de planning van de publieke ruimte bezig houden de ontwikkelingen doorgaans te voorzichtig inschatten. Handig natuurlijk voor de politiek: die kan zich dan verweren met het argument ‘dat niemand dit voorzien had’.

De Nederlanders hebben inmiddels geleerd hun overheden te wantrouwen. In 1986 verwachtte nog maar 20 % dat de bevolking van Nederland zou blijven groeien,
sinds 1986 vindt ruim 80 % dat de bevolking van Nederland gelijk zou moeten blijven of zelfs krimpen
in 2000 was dit al gegroeid tot ruim 70 % (p. 24). De wijziging in de verwachting kan wijzen op een groeiend realiteitsbesef onder de Nederlandse bevolking. Beter gezegd: twee realiteiten. Ten eerste, dat meer mensen naar Nederland willen migreren dan dat er vertrekken. Ten tweede, de realiteit dat de overheid het wel best vindt zo. Waarmee de overheid eigenlijk zegt dat de belangen van de nieuwkomers zwaarder wegen dan van de al aanwezige bewoners. Want volgens datzelfde MOAB onderzoek vindt al sinds 1986 een betrekkelijk stabiele meerderheid van ruim 80 % dat de bevolking van Nederland gelijk zou moeten blijven of zelfs krimpen (p. 27).

Gezien de 25 jaar die verstreken zijn sinds het eerste MOAB onderzoek is het aantal autochtone Nederlanders dat emigreert, alleen maar toegenomen. Waarmee het MOAB naadloos aansluit bij de conclusie van Weg uit Nederland:

… dat hedendaagse migratie van Nederlanders in hoge mate een proteststem is geworden van onbehagen over de publieke ruimte. De toegenomen migratie zegt veel over wat er mis is in Nederland (p. 102).

_____________
NIDI Harry van Dalen 138 pagina’s 2008
De huismus was een halve eeuw geleden de meest voorkomende vogel in tuinen. Met zijn actieve gedrag was hij een vertrouwd stukje natuur in de achtertuin bij miljoenen Nederlanders. Tegenwoordig gaan er jaren voorbij dat je geen mus ziet. De mus is weg uit Nederland. In 2004 is hij verklaard tot bedreigde diersoort. De verklaring is niet met zekerheid te geven, maar volgens deskundigen is het Nederlandse tegenwoordig zozeer rechtgetrokken en zijn tuinen zo vaak bestraat en zijn kleine stukjes groen in steden verdwenen ofwel te open van karakter, dat ze geen habitat meer bieden aan de mus. Andere mogelijke verklaringen zijn het oprukken van andere vogelsoorten zoals de kauw of vervuiling van het milieu.

Daarnaast zijn er ook mensen die liever vertrekken uit Nederland omdat ze het hier niet meer leefbaar vinden. En dat terwijl tienduizenden jaarlijks een poging doen om zich te vestigen in de Sociale Werkplaats Voor de Hele Wereld.
Gelukkig is de migratie van de Nederlander veel beter onderzocht dan de migratie van de mus.

Ester Losita, 27-12-2011

Naar reageerveld

Reacties

# 1

trias politica:

De huismus is met de migrant vertrokken.. :)

Goed dat Ester dit probleem aankaart, want het wordt onderschat, gebagatelliseerd en kleiner gemaakt dan het is. Er is een duidelijke correlatie tussen het gevoel van leefbaarheid en aantal inwoners per vierkante kilometer, nog los van eventuele culturele verschillen, die ook een belangrijke rol spelen bij het gevoel van welbehagen.

Het wordt allemaal nog veel erger. Door de broedmachine van allochtonen. Voor 2050 wordt hun aantal geschat op 5 miljoen, terwijl de definitie van allochtoon verandert: als de ouders van oorspronkelijke allochtonen in NL zijn geboren wordt hun kind autochtoon genoemd, ook al zou die geen woord NL spreken.

Overigens Ester, volgens het CBS zijn er nu 16,8 inwoners en zitten we nu dus nog 'maar' 1 miljoen boven de toenmalige schatting en niet 2 miljoen. Niettemin een afwijking van 7%, hetgeen over zo'n relatief korte tijdspanne beslist substantieel genoemd kan worden.

27-dec 2011 , 12:23

# 2

Frans Groenendijk:

Toch nog even over die mussen. Een jaar of 12 geleden was de huismus nog de meest voorkomende vogel in Nederland. Toen werd de passer domesticus gepasseerd door de merel. Ik kan me dat nog goed herinneren omdat, toen ik 11 jaar geleden begon met bloggen, een van mijn eerste postjes ging over overdreven paniek daarover van D66-zijde.
Mussen zijn al lang cultuurvolgers. Andere soorten zijn dat de afgelopen decennia geworden (merels en reigers zijn de bekendste). Het aantal meeuwen en duiven neemt ook toe.
Vogelzeven vormen een uitstekend middel om kleinere vogels wat te bevoordelen :-)

27-dec 2011 , 02:25

# 3

Frans Groenendijk:

En over het serieuzere gedeelte. Kort na de aanslagen in Londen, waarbij 'homegrown' mohammedaanse terroristen meer dan 50 mensen vermoorden, meldde "islamophobia-watch" dat maar liefst twee derde van de mohammedanen erover dacht om het Verenigd Koninkrijk te verlaten. Een bijzonder klein deel daarvan heeft dat voornemen waar gemaakt. Het was in hoofdzaak een 'sociaal-wenselijk' gedrag: het aannemen van de slachtofferrol nadat gebleken was dat er hier en daar bezwaar bestond tegen terreur van de zijde van volgelingen van Mohammed. Omgekeerd vermoed ik dat sociale wenselijkheid ook een rol speelt bij de antwoorden van autochtonen over waarom ze het land verlaten.

27-dec 2011 , 02:35

# 4

Filantroop:

Over de vertrekkende Nederlandse mens kunnen heel wat andere mensen in hun handen wrijven van genoegen. Nederlanders zijn namelijk elders zeer gezien wegens hun pionierschap, arbeidsethos en de niet lullen maar poetsen-mentaliteit die op veel plekken in de wereld voor welvaart gezorgd hebben. Willem Drees heeft ze in de jaren vijftig van de vorige eeuw ook al eens weggejaagd. Amper tien jaar later moest het gemis aan noeste werkers opgevuld worden met arbeidsmigranten. De daaropvolgende gezinshereniging van migranten heeft het er niet leuker op gemaakt voor de achtergebleven Nederlanders. De wereld zal blij met ze zijn. Nederland zal er alleen maar armer op worden.

En wat de huismus betreft, die neemt in tegenstelling tot de Nederlanders sinds 2000 als broedvogelsoort weer in aantal toe. Misschien niet in de vertrouwde stadskernen, maar elders toch zeker wel. In winkelcentra zie je ze schooieren naast de kauw en de spreeuw. Alleen wordt daar niet of nauwelijks aan vogelinventarisatie gedaan. Biotoopverschuivingen vallen daardoor niet altijd op. Verdwenen is de huismus dus niet. Het beest is kennelijk met z’n tijd meegegaan en heeft makkelijker vormen van “inkomstenwerving” verkozen.

27-dec 2011 , 04:07

# 5

Ester Losita:

@ 3 Frans:

Dat de moslims sociaal wenselijke antwoorden (SWA) geven, zal zeker vaak het geval zijn. Maar ik meen wel dat er enkele opvallende verschillen zijn tussen de moslims en de autochtone emigranten.

Ten eerste, de moslims geven de antwoorden na een belangrijke gebeurten (de aanslagen), de autochtone emigranten geven de antwoorden in betrekking tot de toekomstige intentie tot emigratie.

Ten tweede, de moslims geven die antwoorden om de vermoorde onschuld te spelen en daar op enige wijze voordeel uit te behalen. De autochtone migranten kunnen met hun antwoorden niet echt voordelen behalen en verwijen bovendien naar omstandigheden die objectief zijn vast te stellen (Nederland is een van de dichtstbevolkte landen ter wereld).
Bovendien blijkt uit het onderzoek dat thuisblijvers dezelfde mening hebben over het publieke domein, maar dan minder uitgesproken.

Tenslotte benik blij te constateren dat de huismus op zoveel sympathie kan rekenen. Een jaar of twintig geleden zag je dagelijks mussen in de tuin, nu hooguit een keer in de maand. Of biotoopverschuiving daar een rol bij speelt, weet ik niet, wel dat kauwen en eksters hun plaats hebben ingenomen en die zijn groter en brutaler. Zou je dit kunnen zien als verdringing door migranten in de vogelwereld?

27-dec 2011 , 04:16

Uw reactie:

Reageren is niet mogelijk op dit bericht.

Terug naar begin artikel