In de statuten van de PVV, de beweging van de Venlose politicus Wilders, staat dat deze dient om de ideeën die hij nu heeft en die hij in de toekomst nog mocht krijgen in de politiek te ondersteunen. Duidelijk. Ook de lijst Pim Fortuijn was zo’n beweging en de gebeurtenissen na zijn dood onderstrepen wat een onzin het is om de beweging voort te zetten als de man van wie de ideeën ondersteund moeten worden er niet meer is. Een bak zonder duwboot. Ook vind ik als ik er aan terug denk nog steeds dat Kok de verkiezingen had behoren uit te stellen om die mensen van de Lijst Pim Fortuyn gelegenheid te geven zich te bezinnen. Een beweging moet een partij worden of hij is zonder zijn beweger tot mislukken gedoemd.

»
Een politieke partij is heel iets anders dan een beweging of was heel iets anders in de tijd dat partijen hier voor het eerst kwamen. Van oorsprong hadden we hier een districtenstelsel, net als dat nu nog in Engeland bestaat. Een districtenstelsel leent zich veel beter voor bewegingen en die waren er oorspronkelijk dus ook. Wie in zijn eigen district bekend was,
de ARP had ook Antiverlichtingsbeweging kunnen heten
goed kon spreken in het openbaar en dingen beloofde die de mensen nodig hadden werd gekozen. Hij was als het ware zijn eigen beweging. Al die afzonderlijke bewegingen kwamen met elkaar in de kamer terecht en moesten daar wetten maken en de door de koning benoemde regering kritisch volgen. Dan bleek wel dat een zekere taakverdeling nodig was en daarom klonterden gelijkgezinden bij elkaar.

Progressieven of liberalen noemde de ene kant zich en conservatieven de anderen, maar van partijvorming was toen nog geen sprake.
De grondwet was liberaal en de staatsinrichting een combinatie van liberale beginselen en overblijfselen uit het verleden, uit de tijd van de Republiek. De progressieven stelden zich tot taak de beginselen van de Verlichting verder in wetgeving en bestuur om te zetten en de conservatieven om al het goede uit het verleden te bewaren.
Pas toen Groen van Prinsterer eens scherp geanalyseerd had wat er allemaal fout was in het liberalisme en met name waar het in strijd kwam met een oprecht godsgeloof, kwam er een nieuwe beweging tot stand die zich ontwikkelde tot een politieke partij: de antirevolutionaire beweging. Die had ook Antiverlichtingsbeweging kunnen heten, maar het is de gewoonte om datgene wat men bestrijdt zo zwart mogelijk te beschrijven. In de tijd van Groen stond de Franse Revolutie om goede redenen in een kwade reuk in dit land. De antirevolutionaire beweging leidde in 1879 tot de oprichting van de eerste politieke partij [1].

Met een beweging kun je toe als het iedereen wel duidelijk is wat de alternatieven zijn in het land en het verder een kwestie is van uitwerking. Maar een partij heb je nodig als je werkelijk iets wilt gaan veranderen in de samenleving en daarvoor de publieke opinie moet gaan bewerken. Een partij is een netwerk van activisten die een gemeenschappelijk plan hebben en daar gezamenlijk aan willen werken.

Je krijgt de mensen het beste in beweging als er een aantal duidelijk zichtbare problemen zijn, die door de zittende machthebbers worden genegeerd. De antirevolutionairen zagen de samenleving ontkerstenen en wilden daar met name in het onderwijs een halt aan toeroepen. De socialisten wilden de positie van de laagstbetaalden in de samenleving verbeteren en zich tegen de nieuwe macht van de industriëlen verzetten. De RK Staatspartij kwam op voor het katholieke volksdeel, een andere zuil dan de protestanten van de AR, maar met soortgelijke belangen. Al die partijen zijn begonnen als bewegingen en hadden een duidelijk doel.

Dat bewegingen als die van Fortuyn en Wilders zo’n aanhang kregen is niet vreemd want zij markeren een aantal problemen waar iets aan gedaan moet worden en die de zittende machthebbers negeren. Zij richten zich daarbij in de eerste plaats op wat uit de bevolking naar boven is komen borrelen, maar Fortuyn had wel degelijk persoonlijk een aantal problemen onderkend die ieder ander over het hoofd leek te zien.
Na zijn dood zijn die issues geruisloos weer van het toneel verdwenen. Ik denk hierbij aan de hoogst noodzakelijk reorganisatie van de Nederlandse overheid [2]. Niet alleen van de staatsinrichting (minder bestuurslagen, gekozen burgemeester etc., de hobbyhorses van D66) maar met name ook het probleem van de verkokering van de bestaande instellingen en van trage wetgeving als een tekortschietend instrument voor de aanpak van bestuurlijke problemen. Hij bestreed ook de fantasieloze reactie op maatschappelijke problemen door er geld tegen aan te gooien zonder eerst behoorlijk bestudeerd te hebben waar dat geld effectief besteed zou kunnen worden.

Fortuyn was al tot de conclusie gekomen dat voor zijn aanpak een grote groep bekwame medestanders nodig was en dus wat hier vanouds een politieke partij wordt genoemd. Hij was meen ik al bezig met het formuleren van een aantal maatschappelijke vraagstukken waar hij in volgorde van prioriteit iets aan wilde doen en mensen als Bomhoff hielden zich al met de analyse daarvan bezig. Met de partijleden veranker je de beweging in de samenleving en maak je de oplossing van de problemen waarvoor je je gesteld ziet onafhankelijk van je eigen overleven. Een politieke leider moet in de eerste plaats in staat zijn eigen partijleden te overtuigen en daarvoor is een democratische opbouw nodig.

In de eerste plaats moet er een programma zijn dat de mensen kan aanspreken, zodat ze zich er voor in willen zetten . In de tweede plaats moet je met werkbare oplossingen komen aandragen, anders bloedt een beweging dood.

De SDAP, maar ook de AR, was een goed voorbeeld van een partij die in de samenleving verankerd was, een duidelijk programma had om die op onderdelen te veranderen en over de mensen beschikte om daar ook bestuurlijk wat aan te doen. Het succes van deze partijen en van hun naoorlogse opvolgers de PvdA en het CDA is evident.
er is geen noodzaak voor het voortbestaan van PvdA, CDA en VVD
Dat succes was zelfs zo evident dat een reden voor hun voortbestaan er eigenlijk nu niet meer is. De belangen van de laagstbetaalden bijvoorbeeld zijn er nog wel, maar een probleem vormen die n’en déplaise à Marcel van Dam niet echt meer. Zeker niet als ze worden vergeleken met de problemen elders in de wereld of met de problemen die Fortuyn signaleerde.

Partijen kunnen niet alleen ten gronde gaan aan gebrek aan succes maar ook aan het succes zelf. Organisaties hebben instinctief de neiging zich zelf in stand te houden [3], ook al bestaat er geen noodzaak voor hun voortbestaan. De Partij van de Arbeid, het CDA en de VVD zijn alle drie voorbeelden. Geen van de drie heeft meer een duidelijk programma en van dat programma trekt zich trouwens niemand in of buiten de partij veel aan. Als die drie partijen er niet waren zou nu niemand ze meer oprichten. Maar hun bestaan staat de formulering en de oplossing van bestaande maatschappelijke problemen in de weg. Eigenlijk hebben we van hen meer last dan van de PVV en de SP, al is wat we aan de SP hebben ook niet helemaal duidelijk. [4]

Noten
[1] De SDAP werd op 26 augustus 1894 opgericht als alternatief voor de Sociaal-Democratische Bond (SDB) van Domela Nieuwenhuis en kan beschouwd worden als de tweede politieke partij. Het CDA en de PvdA zijn de huidige nazaten
[2] Het schijnt dat de vergadering van secretarissen generaal de noodzaak van hervorming van de rijksdienst inziet, maar wat van haar plannen bekend is wijst niet op de grondige reorganisatie die Fortuyn voor ogen stond.
[3] De Vrijzinnig Democratische Bond is na de oorlog opgeheven, toen iedereen haar eigenlijk al vergeten was, maar D66 houdt zich in leven, terwijl het echec van haar regeringsdeelnames overtuigend heeft aangetoond dat er niemand op haar zit te wachten, behalve de twijfelaars die zich te fatsoenlijk voor rechts en te verstandig voor links vinden. Alleen als er een leider opstaat die D’66 tijdelijk als een ‘beweging’ kan gebruiken, komt de partij tot leven en doet zij wat. Voor het verwezenlijken van haar partijprogramma heeft dat nooit iets opgeleverd.
[4] De SP kan als een duplicaat worden beschouwd van de oorspronkelijke SDAP, met dien verstande dat de problemen waar de SDAP voor stond er nu niet meer zijn. Uit de dramatische veranderingen die het partijprogramma heeft ondergaan en uit het weinig democratische karakter mag men afleiden dat het in wezen eerder om een beweging gaat zoals die van Wilders dan om een serieuze politieke partij. De tijd zal het leren.
Verscheen ook op het eigen weblog van Toon

Toon Kasdorp, 05-03-2012

Naar reageerveld

Reacties

# 1

Gielah:

In dit soort zaken moet men alles héél simpel en straight houden.
Welke partij of beweging vindt het nodig dat we ons zo spoedig mogelijk losmaken van de EU?
Welke partij of beweging wil een halt toeroepen aan de krankzinnig snel voortschrijdende islamisering, hier en over zowat de ganse planeet?
Het antwoord is: de PVV.... en de PVV alléén.

Het zou een absolute ramp zijn als de PVV deze twee doelen liet vallen of verwateren.
Maar: het is in het beláng van alle ándere partijen DAT de PVV die doelen laat vallen of verwateren.
Hoe zouden die andere partijen kunnen bewerkstelligen, dat de PVV niet langer tegen de EU en de islamisering strijdt?
Wat is daartoe de beste en de snelste methode?
Door toetreden, wijzigen, beïnvloeden, vertragen, verduisteren.
En hoe krijgt men dat BINNEN de PVV voor elkaar?
Door er lid van te worden!
Door congressen en ledenvergaderingen met voor- en tegenstanders, die voorstellen doen en stemmingen houden en onrust kweken en stemming maken.

Dus wat besliste meneer Wilders?
Géén partij met leden!

Juist omwille van die twee uiterst belangrijke doelen:
dat we snel uit de EU moeten én dat de islamisering moet stoppen.

Zo eenvoudig ligt het.
De PVV kan beter met 10 of minder zetels die doelen kunnen blijven nastreven, dan met 30 zetels die doelen loslaten of minder urgent maken.

05-maa 2012 , 10:06

# 2

Groene Leeuw:

@Gielah,ik ben het volkomen met je eens.Een partij met leden is veel gemakkelijker te infiltreren en van binnen en buiten kapot te maken dan een partij zonder leden.

05-maa 2012 , 10:40

# 3

Frans Groenendijk:

@Gielah, @Groene Leeuw Toon spreekt zich in dit stuk niet echt over de vraag of de PVV er verstandig aan zou doen van de vereniging een 'gewone' partij te maken.
Hij geeft goed beschouwd alleen een achtergrondbeschouwing.
De specifieke organisatievorm van de PVV heeft voordelen maar ook nadelen. En een deel van de voordelen blijkt in de praktijk ook wat tegen te vallen. De PVV kent dan wel geen PARTIJleden, maar wel officieele vertegenwoordigers: behalve in de Tweede en Eerste Kamer ook in het Europarlement, provinciale staten en in twee gemeenteraden. Van het optreden van een aantal van hen wordt je ook niet vrolijk. Infiltranten kunnen moeilijk nog meer schade aanrichten.
Onder de PVV-stemmers lijkt er veel begrip te zijn voor het feit dat de PVV geen gewone partij is geworden.
Er zitten ook echt wel nadelen aan.
Waarom zou de PVV geen ongewone partij kunnen worden? Bijvoorbeeld met een uitgebreide, langlopende toelatingsperiode voordat men stemrecht krijgt?

06-maa 2012 , 03:18

# 4

toon kasdorp:

@Frans@groene Leeuw@Gielah,

Frans heeft gelijk dat ik eigenlijk niet meer wilde geven dan een beschouwing over de verschillen. Maar als je het me vraagt dan geeft ik Wilders gelijk dat hij van zijn beweging voorlopig nog geen partij maakt in de democratische zin van dat woord. Een beweging als die van hem trekt te veel nut cases aan om dat risico te lopen. Als het in werkelijkheid een partij geworden is, met wortels in de samenleving en met mensen die zijn ideeën steunen in plaats van hun eigen ressentimenten te willen uitleven of hun persoonlijke ambities ruimte te willen verschaffen, dan is het tijd om er een partij van te maken, maar nu nog niet.

06-maa 2012 , 05:25

# 5

Meneer Strom:

Let op! Kijk vanavond om 20:20 naar Ned. 2...!!!

06-maa 2012 , 07:03

Uw reactie:

Reageren is niet mogelijk op dit bericht.

Terug naar begin artikel